EBRU SANATI NEDİR?
Sanat bir çok alana yayılmış ve alt dalları olan bi bütündür. Ebru sanatı ise kağıt sanatlarının sadece birisidir. Osmanlı dönemine dayanan ve o dönemin kuralı olan usta çırak ilişkileri mevcuttur, Ebru Sanatında. Sanatçının iradesi dışında bir çok olaydan ve durumdan etkilenebilir. Renklerin su ile dansı, renklerin uyumu, ya da renklerin ahengi şeklinde adlandırılır, çoğu zaman Ebru Sanatı Farsçada bulut, bulutumsu gibi anlamlda kullanılır. Ebru sanatının Ebri kelimesinden geldiği bilinmektedir. Görsel olarak harika çalışmalar meydana getirebileceğiniz her insanda farklı duygular uyandıran ve ülkemizde de bir çok alanda uygulanan bir sanattır.
EBRU SANATINDA KULLANILAN MALZEMELER
Ebru Sanatında kağıt olarak genellikle 1. Hamur kağıt kullanılır. Emici ve mat özelliğe sahip olmalıdır.
Teknek: İçerisine özel suyumsu koyabileceğimiz, çalışabileceğimiz bir kaptır. Boyutları ebrulayacağımız kağıdın boyutları kadar olmalıdır. Genellikle 25×35 cm ya da 35×50 cm’lik tekneler bizim için ideal teknelerdir. Yükseklikleri, yani derinlikleri 3 ile 5 cm olabilir. Metalden, camdan, tahtadan veya galnovizden yapılmış olabilir. Ebru Sanatı Teknesi görsel olarak baklava tepsisinin derinlikli olanıdır.
Ebru Sanatında kullanılan Su, üzerinde dikkatle durulması gerekilen bir konudur. Hazırladığımız kitrede ve kullandığımız toprak boyalarda kıvamı ayarlanamazsa yardımcı olan su danıtır yani arı su olmalıdır. Sertliği düşük klorı ve kireci az iyi kalitede içme suları kullanılabilir. Çeşme sularına karışan herhangi bir kimyasal madde ebru sanatının değerine aykırıdır. Eski üstadlar Ebru sanatında yağmur suyu kullanmışlardır. Günümüzde hava kirliliği oldukça arttığı için yağmur suyu da iyi sonuçlar vermeye bilir.
Ebru Sanatında fırça (At Kuyruğu-Gül Dalı) Hem boyaları karıştırmak hem de boyalar Ebru ustalarının üstüne serpmek için ayrı ayrı fırçalara ihtiyaç vardır. Piyasada hazır olarak satılan sert kıllardan yapılmış yuvarlak fırçalar (8-10-12 mm kalınlığında olabilir.) Ebruculukta kullanılabilir. Ancak bu fırçalar istenilen sonuç için pek uygun değildir. Ayrıca Ebru Sanatının Gelenekselliğine de uygun değildir. Ayrıca Ebru Sanatının Gelenekselliğine de uygun değildir. Ebru Sanatında geleneksel olarak kullanılan fırçaların kılları at kuyruğundan, dalları ise gül dalından elde edilir. Kılları sert olmasına dikkat edilmelidir. Gül dalından yapılan fırçalar sağlamlığı, esnekliği ve hafifliği açısından tercih edilir.
EBRU SANATINDA BOYALAR
Ebruculukta eskiden beri bildiğimiz toprak boyalar geleneksel olarak kullanılmaktadır. Bunlar tabiatda bulunan ve bazı metal oksitlerden oluşan renkli tozlardır. Ya da renkli toprakardan elde edilir. Çoğu zaman hepimiz renkli topraklarla doğada karşılaşmışızdır. Bunlar ebruculukta kullanılabiler boya maddeler haline getirilebilir.
Ebru Sanatında kullandığımız doğal boyaların ayrı bir zevki ayrı bir keyfi vardır. Bu doğal renklerle yapılan eserlerle herhangi bir rengi, hangi renk ile karıştırsak karıştıralım sonunda ortaya mutlaka bir ahenk, sanatsal bir görsel çıkar ki, bu aslında hiç yabancı olmadığımız doğadaki ahenktir.
Günümüzde renk konusunda geleneği koruması açısından toprak boyalarla çalışmanın gerekliliği tartışılmaz bir durumdur.
EBRU SANATINDA ÖD
Ebru sanatının en büyük rol oynayan malzemesi öd tür. Adeta Ebru Sanatı için Öd bir sırdır. Mucizedir. Sığır ya da başka hayvanlardan elde edilen öd, astarın yapışkan halini yani yüzeysel gerilimini kırıp boyanın su üzerinde kalmasını sağlar. Öd katılmayan boya su üzerinde durmaz dibe çöker. Renklerin tonunu açmakta da öd etkili bir maddedir. Koyu renkleri açık tonlara dönüştürmekte de yardımcı rol oynar.
EBRU SANATINDA KİTRE
Bazı astrogalos (leguminasae) türlerinin gövdesinde meydana gelen bitki zamkıdır. Bilhassa Türkiye, İran, Kafkasya ve Afganistan’da elde edilmektedir. Yabani olarak dağlardakendiliğinden yetişen bu bitkinin Türkiye’de 380 kadar çeşidi vardır. Türkiye’de genellikle 2 tür kitre elde edilir.
Yaprak kitre; yaklaşık yarım cm eninde 1.3 m uzunlukta donuk beyaz veya sarımsı renkli şeritler halindedir. İyi cins kitre olarak kabul edilir.
Tragakanton (veya firde): Değişik şekilde tane çubuk veya ince şeritler halindedir, renkli sarımsıdır. Gövde veya dallarda meydana gelen çatlaklarda dışarı çıkarak katılaşmış olan zamkın toplanması ile elde edilir.
HAZIRLANIŞI:
Geniş bir kabın içerisinde yaklaşık 2 lt suya 8-10 gr kadar konulup 2 gün kadar bekletilir. Erimenin daha çabuk olması isteniyorsa, parçalar dövülerek bulgur gibi küçük parçacıklar haline getirilir. Bu süre içinde zaman zaman karıştırılması gerekir. Kullanılmaya hazır hale geldikten sonra bir tülbent ya da bez yardımı ile süzülerek tekneye alınır.
YARDIMCI ALETLER
Tarak denilen veya desen yapmaya yarayan yumuşak bir tahtanın üzerine belirli aralarla yan yana çakılmış dikiş iğnesi, toplu iğne, tel veya çivilerden oluşan bir alettir. Tarakların boyu ya teknenin boyuna ya da enine göre olmalıdır. Çeşitli desenler yapmak için çiçek yaparken boyayı taşımak için adına biz dediğimiz ince, orta, kalın çeşitli aletlere ihtiyaç duymaktayız. Genelde metal olan temizliği kolay olan biz takımları kullanılmaktadır.
Ebru sanatında yapılan çalışmaların kurutulduğu adına kurutma tezgahı denilen malzeme ebru atölyelerinin yardımcı bir elemanıdır.
GELENEKSEL EBRİ ÇEŞİTLERİ
Battal Ebru
Zemin battal
Tarz-ı Kadim
Neftli Battal
Somaki Battal
Serpmeli Battal
Gelgit Ebru
Şal Ebru
Taraklı Ebru
Bülbül Yuvası Ebru
Hafif Ebru
Akkase Ebru
Hatip Ebru
Çiçek Ebrusu
Lale Ebrusu
Karanfıl Ebrusu
Papatya Ebrusu
Sümbül Ebrusu
Menekşe Ebrusu
Gelincik Ebrusu
Gül Ebrusu
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Mesleki Eğitim Şube Müdürlüğü tarafından düzenlenen Ebru Sanatı Kursunun toplum için faydaları çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitliliklerden bahsedecek olursak Ebru Sanatında kullanılan boyalar tamamen organik olan doğadaki topraktan elde edilen doğal renklerde ki boyalardır. Ebru sanatında kullanılan bu renkler insana coşku vermektedir.
Genellikle kursumuza katılan öğrencilerimiz Ebru Sanatı hakkında şu düşüncelere sahip olmuşlardır: Bu sanat terapi sanatı insanı içine çekiyor zamanın nasıl geçtiğini fark edemiyoruz diyerek Ebru Sanatının insanlar için olan değeri ve önemi buradan belli olmaktadır.
EBRU SANATI EĞİTİMİ İNSANAI NELER KAZANDIRIR?
Renk bilgisi, renk uyumu ve estetik değerler, görsel gelişmişlik, en önemli kazanımlarından birisi ise zaman içinde uğraşmak deneme yanılma yöntemleri ile bu işi yoluna koyabilen insanlar sabır sahibi olmayı keşfetmişlerdir.
Ebru Sanatını halka bütünleştirerek topluma “Sanat Toplum İçindir” düşüncesini kazandırmak bizim en önemli gayemizdir. Kurslarımızın yıl sonu sergilerinde öğrencilerimiz ile beraber hazırladığımız çalışmalarımızı sergilemekteyiz. Çalışmalarımızda geleneksel Türk Sanatı olan Ebru Sanatı çalışmalarına bağlı kalıp toplumumuza geleneksel, Klasik Türk Ebrularımızı sergilemekten büyük mutluluk duymaktayız.