Şenol KARADANA[1]
Özet
Anadolu tarihinde önemli bir yer tutan savaşlardan bir tanesi de Derbendler Yılı savaşıdır. Bu savaş Anadolu’nun İslamlaşması ve Türkleşmesinin önemli dönemeçlerinden biridir. Derbendler Yılı adıyla geçen bu savaşlar Elbistan ve Nurhak arasında ki Akçaderbend geçidi üzerinde meydana gelen savaşlardır. Bu geçit Ortaçağ da Halep-Elbistan-Kayseri ticaret yolu üzerinde bulunmaktaydı. Bu yol denemin uluslararası ticaret yolu olduğu kadar Anadolu’ya güneyden gelen ordularında geçiş güzergâhı üzerinde olması açısından önem arz etmektedir.
Şam ve Halep bölgeleri Eyyubilerin kontrolüne girdi. Bunun sonucunda Türkiye Selçukluları ile Eyyubiler komşu oldu. Böylece iki taraf arasındaki mücadele Güneydoğu Anadolu’da başladı. I. Alâeddin Keykubad döneminde Anadolu’nun birlik ve beraberliğine daha fazla önem verildi. Bu dönemde yapılan fetihler sonucunda Doğu ve Güneydoğu Anadolu Selçuklu hâkimiyetine girdi. Moğolların tazyikiyle Anadolu’ya gelen Harizmşahlara karşı Selçuklu ve Eyyubiler ittifak kurarak Erzincan yakınlarında Yassı Çemen mevkiinde karşılaştı. Selçuklu ve Eyyubi ittifak ordusu Harzemşahları büyük bir yenilgiye uğrattı. Türkiye Selçukluları, Harizmşahlara 1230 yılında son verdi.
- Alaeddin Keykubad, bu zafer sonrasında başıboş kalan Harizm Beylerini de bazı vaatlerle Selçuklulara katılmaya ikna etti. Fakat Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu üzerinde Selçuklular ile Eyyubiler arasında anlaşmazlık çıktı. Bölge Selçuklu sultanı tarafından hâkimiyet altına alınınca Eyyubiler, Selçuklulara karşı harekete geçti ve aralarındaki ittifak böylece bozularak yerini savaşa bıraktı.
Bu çalışmamızda Maraş bölgesinde meydana gelen ve bir hâkimiyet mücadelesi olan Derbendler Yılı savaşını ele alarak bölgenin stratejik önemini ve Maraş tarihinde bahsi daha az geçen bir konuya dikkat çekilecektir.
[1]Yüksek Lisans Öğrencisi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, s_karadan@hotmail.com.