Kahramanmaraş’ın olumlu coğrafyası, iklimi, dağları, ovaları, ırmakları insanlık tarihinin en eski kültürlerinin bölgede yaşamasına olanak sağlamıştır. Bölgede yer alan çok sayıdaki ova, nehir ve yeraltı su kaynaklarının zenginliği ve bu zenginliğin yaşamsal standartları yükseltmesi toplayıcı ve avcı topluluklar olan Paleolitik Çağ insanlarının Maraş ve çevresinde yerleşmesine imkân sağlamıştır. Jeomorfolojik, klimatolojik ve faunal-floral olarak Güneydoğu, Doğu Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri özelliklerini içinde barındıran Maraş coğrafyasında yontulmaya elverişli pek çok kayaç türü bulunmaktadır. Serpantin, çakmaktaşı ve kalsedon gibi kayaçların yanı sıra yakın çevresindeki volkanik arazilerden getirilen obsidyen gibi hammaddelere kolay ulaşılabilir bir coğrafya olması da, Paleolitik Çağ’da insanların Maraş’ta yaşamalarına olanak sağlamıştır (Erek, 2010 s. 99). Son yıllarda Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Merih Erek’in 2006 yılından itibaren bölgede yaptığı yüzey araştırması ve İl Merkezine bağlı Tekir Kasabası Yukarı Döngel Köyü’nde yer alan Direkli Mağarası’nda yürüttüğü kazı çalışmaları Maraş Şehri’nin tarihi açısından büyük önem arz etmektedir. Direkli Mağarası 1959 yılında Prof. Dr. Kılıç Kökten tarafından keşfedilerek bilim dünyasına tanıtılmıştır. Direkli Mağarası’nda 2007 yılından günümüze kadar yapılan kazı çalışmalarında üç kültürel aşama saptanmıştır. En üst tabakada “Erken Orta Çağ”, bu Çağın hemen altında “Çanak-Çömleksiz Neolitik Çağ” ve en altta Anadolu’nun son avcı ve toplayıcı gruplarının yarattığı “Epi-Paleolitik Dönem” olarak adlandırılan kültürel döneme ait tabaka bulunmuştur. Epi-Paleolitik Dönem aşağı yukarı MÖ. 14.000-9000 yılları arasında Anadolu ve Yakındoğu coğrafyalarında gelişim gösteren ve genel olarak “Geometrik Mikrolit” denilen ve boyları ortalama 1cm. olan yontmataş endüstrileri ile tanımlanan “Son Avcı Toplayıcıları” kapsamaktadır. İnsanlığın ilk ateşi bulduğu, ilk aletleri yapmaya başladığı çağ olan Paleolitik Çağ, ana hatlarıyla Alt, Orta ve Üst ve Epi-Paleolitik olarak dönemlere ayrılmaktadır. Maraş’ta Paleolitik Çağ’ın tekno-tipolojik gelişimlerini gözlemlemek mümkündür. Direkli Mağarası Epi-paleolitik tabakaları içinde söz konusu geometrik mikrolitlerin “Yarımay”lar denilen gruba ait çok sayıda örneği barındırmaktadır. Yarımaylar üzerinde yapılan karbon 14 analizleri sonucunda Direkli Mağarasının söz konusu geometrik mikrolitlerin ait oldukları tabakaların MÖ 10730 yıllarına ait olduğunu göstermiştir. Direkli Mağarası’nın en önemli buluntusu, boyu 2,6 cm olan “Ana Tanrıça” heykelciğidir. Kadının Epi-Paleolitik Dönem içerisindeki önemini vurgulaması açısından önemli bir buluntu olan “Direkli Ana Tanrıçası” dönemin bereket sembolüdür. Bu heykelcik aynı zamanda insanlık tarihinin bilinen en eski pişmiş toprak heykelciğidir. Kazıda bulunan diğer buluntular arasında hayvan kemiklerinden yapılmış delikli ve başlı iğneler de bulunmaktadır. Bu kemikten yapılmış aletler tekstil işleyişinin Direkli Mağara’sında varlığını göstermektedir.
Maraş’ta 2006-2009 yılları arasında yine Yrd. Doç. Dr. Merih Erek tarafından gerçekleştirilen bilimsel yüzey araştırmalarında çok sayıda Paleolitik Çağ’a ait istasyonlar saptanmıştır. Özellikle Kahramanmaraş İl Merkezinin güneydoğusunda kalan ve jeomorfolojik olarak Güneydoğu Anadolu özellikleri gösteren Türkoğlu ve Pazarcık İlçelerinde bu iki kültürün önemli buluntu alanları tespit edilmiştir. Pazarcık İlçesi’nde yapılan yüzey araştırmalarında; Akdemir Deresi Vadi yatağında, Salmanlı Köyü’nde yer alan İğdelibahçe Vadisi’nde, Çakmaklık Mevkiinde ve Salmanıpak Köyü çevresinde, Kartalkaya Baraj Gölü’nün doğu sahilinde bulunan Yusufun Kayası Mağarası’nda, Aşağı ve Yukarı Mülk Köyleri sınırları içerisinde kalan Çetindere Vadisi’nde tespit edilen mağaralar önemli Paleolik Çağ buluntularını barındıran merkezlerdir. Özellikle Akdemir Vadisi’nde yer alan alanlarda tespit edilen buluntular Kahramanmaraş İli’nin insanlık tarihini günümüzden yaklaşık olarak 300.000 yıl önceye götürmektedir. Merkez İlçeye bağlı Tekir Kasabası’nda bulunan Tekir Vadisi’nde yapılan yüzey araştırmalarında, vadinin paleolitik iskanlarına ilişkin önemli veriler kaydedilmiştir. Vadinin çeşitli bölgelerinde arkeolojik iskan alanlarının izlerine rastlanılmıştır. Geç Üst Paleolitik ve Epi-paleolitik iskanların delillerini veren Yağlak, Direkli, Orta Mağara ve Yassı Mağaralar, Zagros-Toros sistemi ile Amanos silsilesinin çakışma alanında kalması nedeniyle önem taşımaktadır. Özelikle de korunmuş dolgu bakımından oldukça iyi durumda bulunan Direkli Mağarası’nın arkeolojik dolgularından elde edilecek veriler hem Zagros-Toros sistemi içerisinde yer alan prehistorik iskanların kronolojileri ve endüstrileri hakkında hem de Amanos silsilesi ile Yakındoğu bağlantılarının ortaya konması açısından büyük önem taşımaktadır.