MARAŞ BÖLGESİNDE YAŞAYAN VE YETİŞEN ÂLİMLER

Maraş ve Hades bölgesi Hârûn Reşid ve oğulları döneminde tamamen İslâmlaştığı gibi çok sayıda Türk memlükün yaşadığı bir alan haline de gelmişti. Bu dönemde başta Maraş ve Hades olmak üzere böl- gede pek çok cami ve mescit yapılmıştı. Bunun yanında askeri garni- zonların oluşturulduğu ve hisarların yapıldığı da görülmektedir. Bu bölgeye çok sayıda İslâm âlimi de gelip yerleşmiş ya da buralarda ye- tişen pek çok şâir, muhaddis vesaire bilginlere rastlanılmaktadır. Ge- nellikli el-Hadesî ve el-Mer’aşî mahlasları ile anılan bu kişiler bölgenin ilmî ve kültür seviyesinin yükselmesine müessir oldular. Abbâsiler za- manında Sugûr bölgesinde Tarsus, Misis ve el-Hades şehirlerinde bir- çok âlimin yaşadığı görülmektedir. Bilhassa el-Hades şehri muhaddisleri ile şöhret bulmuştur. Bunlardan tespit edilenler şunlardır:

1. Ömer b. Zürare el-Hadesî. Muhaddis olan bu kişinin birçok hadis ravi etmesinden başka hakkında bilgi sahibi değiliz.131

2. Süleyman el-Meraşî. Dört halife ve Emeviler döneminde ya- şamış râvilerden biridir. Hz. Ali’nin Hâricileri katledilmesiyle ilgili birtakım bilgiler vermektedir.132

3. Huzeyfe b. Katade el-Mer’aşî (Huzeyfetü’l-Mer’aşî) (ö.822). Ünlü fakih Süfyanî Servi’nin yakın dostu olan bu şahıs Ma- raş’ta yaşamıştır. Bazı eserleri de bulunmaktadır. Birçok öğrenci yetiş- tirmiştir.133

4. İbrahim b. Ethem (ö. 813) Huzeyfe b. Katade el-Mer’aşî’nin hocalarından olan bu zat da Maraş’a nispet edilmektedir.134

5. Abdullah İbn Mübarek. Türk asıllı muhaddis olan bu kişi de Maraş’ta yaşamıştır.135

6. İsa b. Yunus Ebi İshak (ö. 802-803): Hades kalesinde yaşa- mış ve orada muhafızlık yapmıştır. Birçok muhaddise kaynaklık etmiş, pek çok talebe yetiştirmiş olan bu şahıs Hicaz, Bağdad gibi yerleri do- laşmış birçok hadis derlemiş ve el-Hades’te vefat etmiştir. İsa b. Yu- nus’un bir yandan gazâ ile diğer yandan ilimle meşgul olması onun ilim ve mefkûre hayatını birlikte sürdürdüğünü göstermektedir.136

7. Şerik b. Abdullah, muhaddis olup hakkında pek bilgi yoktur.137

8. Ebû Velid Ahmed b Cenâb el-Hadesî (ö. 854) Bağdad’ta doğmuş, Misis’te yaşamış ve el-Mîssîsî diye meşhur olmuştur. Bu mu- haddis de Hades’e mensup âlimlerden biridir. Birçok muhaddise kay- naklık etmiştir. Güvenilir hadis bilginlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Hadesli bilgin İsa’nın da öğrencisidir.138

Babama Benzeyen Adam

9. Ömer b. Bîynhâ el-Hadesî: İsa b. Yunus’un talebelerinden olan bu şahıs Hades’e mensup âlimlerdendir. Bir müddet Bağdad’ta ya- şamıştır. O da IX. yüzyılda yaşayan güvenilir muhaddislerden biri ola- rak kabul edilmektedir.139

10. Süveyd b. Said el-Hadesî (ö. 855): Hades’e yakın bir köy ya da mahalle olan Hadese’de yaşayan bu bilgin de İsa b. Yunus’un talebeleri arasında sayılmaktadır. Birçok meşhur muhaddise kaynaklık etmiş. Önceleri sağlıklı bir kişi olan Süveyd daha sonra gözlerini kay- betmiş ve 100 yaşlarında vefat etmiştir.140

11. Ali b. Hasan el-Hadesî,141

12. Ebû Cafer Muhammed b. Abdullah b. Süleymân el-Haz- ramî el-Kufî.

13. Ebû’l-Velid Ahmed b. Cenab el-Hadesî.

14. Fehd b. Süleymân.142