Site icon Teketek Haber

Maraş’ta Yerleşim Birimlerine Adını Veren Boy, Oymak,Oba İlgili Örnekler

Diğer bazı oymaklar Bahadırlı: Maraş’ın Andırın ilçesine bağlı bir köydür. Türkmenlerde bir oymak adıdır. Orcan: Maraş ili merkezine bağlı bir köy ve Andırm’da bir başka köy adıdır. Kızık: Andırın ilçesine bağlı bir köydür. Türkmen oymaklarındandır.         Alem bey: Elbistan’a bağlı bir köy adıdır. Türkmen oymağıdır. Avşarlı: Maraş’ın il merkezine bağlı bir köydür. Avşar boyundandır. Kavşıt/Kavşut: Maraş’ın Göksün işçesine bağlı bir köydür. Kavşut, erkek adlarından olduğu Divan-u Lugâti’t-Türk’de yazılıdır. Maraş: Arapça’dan mı? Hitit metinlerindeki ‘Markasi’ den mi? Yoksa Teke Türkmenlerinde ki ‘Miriş’ den mi? [1] Bu adın etimolojisi üzerinde titiz bir araştırma yapılabilir. Karacalar: Maraş ilinin Elbistan ilçesine bağlı Agcaşar köyünün bir mezrasının ismidir. Kuyumcular: Maraş’ın Türkoğlu ilçesinde bir köyün adıdır. Yörüklerde Kuyumcular oymağı bu adı hâlâ taşımaktadır.[2]  Kabaklar: Maraş’ın Andırın ilçesinde bir köyün adıdır. Türkmenlerde bir oymağın ismi Kabak’dır ve bu kelime eski Türk adlarındandır [3]. Karalar: Maraş’ın il merkezinde bir köyün ismidir. Türkmenlerde Karalı adını taşıyan bir oymak vardır.[4] Bulanık: Maraş il merkezine bağlı bir köydür. Türkmenlerde bir oymak adıdır. Aydoğmuş Hacılılar, Güvercinlik nahiyesinin Çınarcık köyü ve Kastal mezrasında yerleşiktir.

Sonuç

Maraş’a Selçuklular, Türkiye Selçuklular, Ermeniler, Moğollar ve Memlûklar gibi farklı siyâsî teşekküller hâkim olmuşlardır. Ancak, bütün bu yönetimlerin elinde olduğu dönemlerde de, Maraş ve yöresinde Türk varlığı daima mevcudiyetini korumuştur. Değişik boy ve oymaklara mensup Türkmen grupları ya bölgeye yerleşmiş ya da bölgede konargöçer olarak yaylak ve kışlaklarda yaşamışlardır. Maraş ve bölgesine yerleşmiş olan Avşarlar, Ağaç-eriler, Bayındırlar, Bişanlu, Bayatlar, Cerid, Çepni, Eymür, Karacalu, Kavurgalılar, Karkınlar, Kınıklar, Kızıklar Peçenekler, Yazırlar, Yıvalar, Şeyhilular gibi diğer Türk boy ve oymakların izlerine dair çeşitli isimlere muhtelif tarihlerde ve muhtelif bölgelerde rastlanmaktadır. Bununla beraber, tarihin çeşitli dönemlerinde rastlandığı halde, bugün bulunamayan izlerin, diğer boy ve oymakların bölgede olmadıkları anlamına gelmez. Zira bölgeye yerleşenler, sâdece isimleri ile yaşamazlar. Aynı zamanda bunların kültürel unsurları ile de varlıklarını devam ettirirler. Maraş’ta yerleşim birimlerin, bölgeye yerleşen bazı boy, oymak, oba adını taşıyan isimlerin varlığı, Maraş ve yöresinin Türk kültürü bakımından ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu ortaya koyar. İşte bu alanda yapılacak yeni araştırma ve çalışmaları ile Maraş’a yerleşen ama yerleşim birimlerde ve belgelerde adına rastlanmayan diğer boy ve oymakların varlıkları, Türk Kültürü ile ilişkilendirilerek ortaya konulmalıdır.

 

KAYNAKÇA

AFYONCU Erhan, “Kayseri Sancağında Yörükler (1483-1584)”, II. KAYTAM Sempozyumu Bildirileri, Kayseri 1998

Ahmet Nazif Efendi, Mirat-ı Kayseriye, (Haz. Mehmet Palamutoğlu), Kayseri 1987

ANADOL Cemal, Hazar Yükselirken, Orkun Yayınları, İstanbul 1992

REFİK Ahmet, Anadolu’da Türk Aşiretleri (966-1200), İstanbul 1930,

  1. Cevdet Paşa, Mâruzât, haz. Y.Halaçoğlu, Çağrı yayınlan, İstanbul 1980

ALTINAY Ahmet Refik  Anadolu’da Türk Aşiretleri, Enderun Yayınları, İstanbul 1989, 2. Baskı

OCAK A. Yaşar , Babailer İsyanı, Dergah Yay., 2.Baskı, s.129

CEVANŞİR, Ahmet Bey “Karabağ Hanlığı’nın Tarihi”, TDAD, Sayı 69, Aralık 1990, s.X. Osmanlı Belgelerinde Azerbaycan Hanlıkları, Başb. Arşivleri, İstanbul 1992

BİLGİLİ Ali Sinan, Tarsus Sancağı ve Tarsus Türkmenleri, Kültür Bakanlığı, Ankara 2001

TÜRKAY Cevdet, Başbakanlık Arşivine Göre Osmanlı İmparatorluğu ‘nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler, İstanbul 1979,

ENVER Çakar ,’’XVI. Yüzyılda Haleb Sancağı,’’ Fırat Ün., Elazığ 2003

ÇAY Abdulhaluk, Her Yönüyle Kürt Dosyası, Turan Kültür Vakfı, İstanbul 1994

Ebu Bekr-İ Tihrani, Kitab-ı  Diyarbekriyye (Çev. Mürsel Öztürk), , Kült. Bak. Ankara 2001

GÜZELBEY C. Cahit, “Bir Göç Hikayesi ve Gaziantep Şeri Mahkeme Sicilleri”, TDAD, Sayı 35, Nisan 1985

HALAÇOĞLU Yusuf “Tahrir Defterlerine Göre 16. Yy’ın İlk Yarısında Sis Sancağı”, İÜEFTD, Sayı 32 –Mart, İstanbul 1979

——————-    18. Yy’da Osmanlı İmparatorluğu’nun İskan Siyaseti, TTK, Ankara 1991,

HIFZI Nuri, Kayseri Sancağı 1922 (Zübeyr Kars), Kayseri Ticaret Odası Yayınları, Kayseri 1995, 2.Baskı

GÖKTÜRK Hilmi, Anadolu ‘da Oğuz Boyları, II, İstanbul, 1979,

ENGİN İ.;Tahtacılar, Ant Yayınları, İstanbul ,1998

İbn Bîbî, el-Evâmîru’1-Âliye fi’1-Umuri’l-Alaiye (Selçuk-nâme), Çeviren: Mürsel öztürk, Ankara 1996, II.

KARADENİZ H. Basri,’’Atçeken Oymakları’’, Yayınlanmamış doktora tezi, EÜSBE, Kayseri 1995

Kaşgarlı Mahmut, Divan-ı Lügati ‘t-Tûrk (Kilisli neşri) C.1, s.56-58

KIRZIOĞLU Fahrettin ,’’Kıpçaklar’’,TTK, Ankara 1992

————————- Kürtlerin Türklüğü, Ankara 1968

————————-“Albanlar Tarihi Üzerine”, XI. Türk Tarih Kongresi Bildirilerinden Ayrı Basım, Ankara 1994, Türkiye-Azerbaycan Dostluk Derneği Yayını, Ankara 1994

————————-“Aran / Gence – Karabağ’da Yiğirmidörtlü ile Otuzikilü Adlı Ulusların Oymakları ve Kür-Aras Kürtlerinin Menşei”, VI. Türk Tarih Kongresi Bildiriler, Ankara 1967

————————-“Avşarlu ile Dulkadırlı Türkmanlarının Köroğlu Oymakları”, TK, Sayı 66, Nisan 1968

————————-“Dede Korkut Oğuz-nameleri Coğrafyası ve Düşünceler”, I. Türkoloji Kongresi, İstanbul 1980

————————-“Kars-Anı’da Manuçahr Camisi ve Minaresi”, TDTD, Sayı 4, Nisan 1987

————————- Dede Korkut Oğuz-nameleri, İstanbul 1952

————————- Kür-Aras-Aran Kürtleri, VI. Türk Tarih Kongresi Bildirilerinden Ayrı Basım, Ankara 1966

————————-“Kürtlerin Kökü Oğuzların Bogduz ile Becen Boylarındandır”, TK, Sayı x, Ankara 1963

————————- Osmanlıların Kafkas Ellerini Fethi (1520-66), TTK, Ankara 1993

————————-“İravan/Revan Türkleri”, TK, Sayı 11 Eylül, Ankara 1963

KOPRAMAN K. Yaşar,’’Mısır Memlukleri Tarihi’’,Kültür Bakanlığı, Ankara,1989

KÖPRÜLÜ Fuat ,“Artukoğulları”, İA I, İstanbul 1978

————————-“Avşar”, İA II, İstanbul 1979

————————-Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu, TTK, Ankara 1991

ERÖZ Mehmet,“Ege Bölgesinde Yer (Köy-Şehir) Adları”, Reşit Rahmeti Arat İçin, TKAE, Ankara 1966,

————————-Doğu Anadolu ‘da Köy Adları Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 59

ORHONLU Cengiz, Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşiretlerin İskânı, Eren Yayınları, İstanbul 1987

————————- Osmanlı İmparatorluğunda Derbend Teşkilatı, Eren Yayınları, İstanbul, 1990, 2. Baskı

RİŞVANOĞLU  Mahmut, Doğu Aşiretleri ve Emperyalizm, Türk Kültür Yayını,İstanbul 1992

Refet Yınanç/Mesut Elibüyük, Maraş Tahrir Defteri I, Ankara 1988

———————–,Dulkadir Beyliği, TTK, Ankara ,1989

———————–,1563 Maraş Tahrir Defteri, Ankara Ün. Basımevi, Ankara 1988.

SÜMER Faruk,  “Afşarlar”, TDAD, Sayı 62, Ekim 1989

———————— “Boz-Ulus Hakkında”, DTCFD, Cilt VII, Sayı 1, Ankara Mart 1949

————————-Çepniler, TDAV, İstanbul 1992

————————-Karakoyunlular I, TTK, İstanbul 1982

————————-Oğuzlar, TDAV, İstanbul 1992, 4. Baskı

————————-Yabanlu Pazarı, TDAV, İstanbul 1985

———————— ,Bayındır, TDV, İslam Ansiklopedisi, V,

————————-“Avşar”, TDVİA IV, İstanbul 1991

————————,Çepni, TDV İslâm Ansiklopedisi, VIII, 263;

————————-,Karkın, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. XXIV

————————,Kınık, TDV. İslâm Ansiklopedisi, C. XXV, s

————————-“Ağaç-Eriler”, TDVİA I, İstanbul 1988

————————-“Anadolu’da Moğollar”, SAD, Sayı 1, Ankara 1970

————————-“Avşarlılar-İran’da Hüküm Sürmüş Bir Türk Hanedanı”, TDAD, Sayı İstanbul 1986

————————-,”Ağaçeriler”, Belleten, S.103.

————————-“Ceridler”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, Sayı 24

————————-“Ramazan-oğullarına Dair Bazı Yeni Bilgiler”,TDAD,Sayı33,Aralık,1984

————————- Safevî Devleti’nin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, TTK, Ankara, 1992

————————-,Oğuzlar (Türkmenler), Tarihleri- Boy Teşkilâtı- Destanları, Ankara, 1972

CEMŞİDOV Şamil,’’Kitab-ı Dede Korkut’’, Ankara 1990

TEKİNDAĞ Şehabettin   “II. Bayezid Devrinde Çukurova’da Nüfuz Mücadelesi”, Belleten XXXI, Sayı,123, İstanbul 1967

————————-“Karamanlılar”, İA VI, İstanbul 1988

————————-“Memluk Sultanlığı Tarihine Toplu Bakış”,İÜEFTD, Sayı 25,İstanbul, 1971

———————— Safevi Devleti’nin Kuruluş ve Gelişmesinde Anadolulu Türklerin Rolü, TTK,.Ankara 1992

DÖĞÜŞ Selahattin, “Ortaçağ Anadolu’sunda Bir Kadın Teşkilatı, Bacıyâ-ı Rum”, Tarih ve Düşünce Dergisi, İstanbul, Şubat 2001

TERİM Şerafettin, Kafkas Tarihinde Abhazlar Ve Çerkezlik Mefhumu, İstanbul, 1976

TÜRKAY Cevdet, Osmanlı İmparatorluğu’nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler, Tercüman Yayınları, İstanbul 1979

UZUNÇAŞILI İ. Hakkı, ,Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu-Karakoyunlu Devletleri, TTK, Ankara 1988, 4.Baskı,

————————-İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi II, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1948

VARLIK M. Çetin Germiyanoğulları Tarihi (1300-1429), Atatürk Üniversitesi Yayınları, Ankara 1974

YINANÇ Refet, Dulkadır Beyliği, TTK, Ankara 1989

Yurt Ansiklopedisi, 1, 3, 5, 7, 8, 9 ve 10. Ciltler

[1] Hüseyin Namık Orkun, Türk Dünyası, s. 112; Hilmi Göktürk, Türk Mührü, s. 123

[2] Mehmet Eröz, Doğu Anadolu ‘da Köy Adları Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 59, s. 39

[3]Göktürk, Türk Mührü, I, 94

[4] Mehmet Eröz, a.g.m., 34

 

This website uses cookies.

This website uses cookies.

Exit mobile version