ÖZET
Orta Asya bozkırlarından Moğol akınları dolayısıyla, Türkmenistan, Horasan, Azerbaycan ve İran yoluyla Anadolu’ya gelen Türk topluluklarından olan Selçuklular, eski gelenek ve kültürlerini de beraberlerinde getirmişlerdir. Komşu kültürlerden yansıyan sentezlerle birlikte; kendi gelenek, görenek ve dini inançlarıyla şekillenen Selçuklu sanatını oluşturmuşlardır. Selçuklu sanatı; 13. Yüzyıl da şekillenerek Anadolu’nun pek çok yerinde yaygın olarak kullanılmıştır. Orta Asya Türklerinde şamanizm kültürü, Selçuklu döneminde tasavvuf ve sufi inanışlarla beraber kendine özgü bir karakter oluşturmuştur. Pek çok süsleme sanatları; çiniden seramiğe, alçıdan taş kabartmalara, maden, dokuma ve ahşap sanatlarına kadar Selçuklu coğrafyasının her bölgesinde kullanılmıştır. Bu bölgeler içerinde yer alan Kahramanmaraş’ta da geçmişten günümüze pek çok ahşap eserde Selçuklu sanatının izleri günümüze kadar gelmiştir. Selçuklu süsleme sanatlarında daha çok geometrik ve bitkisel motiflere yer verilmiştir. Dinamik desenlerden oluşan bu süslemeler, o dönem eserlerine ayrı bir güzellik katmıştır. Selçuklu döneminde; kartal, aslan, hayat ağacı, nar çiceği, lale, karanfil, sümbül, zambak, enginar, çınar yaprağının yanı sıra; daire, üçgen, dikdörtgen, kare gibi geometrik şekillerle edebi ve dini yazı şeritlerinden oluşan harfler soyut konularla beraber eserlerde yer almıştır. Bu dönemin önemli sanat eserleri içerisinde yer alan ahşap sanatlarında ise; abanos, ceviz, elma, armut, sedir, gül ağacı, çam, gibi ağaçlar oyma, çakma (kündekari), gibi teknikler kullanılarak her tür mekân güzelleştirilmiştir. Anadolu Selçuklu coğrafyasının her döneminde ahşap, mimari eserlerin vazgeçilmez bir malzemesi olmuştur. Bu gün Kahramanmaraş’ta Selçuklu eserlerinin sıklıkla kullanıldığı bir bölgemizdir. Kahramanmaraş da sandıklardan, ahşap sütunlara, kapı masa, mihrab ve duvar süslerine kadar pek çok alanda Selçuklu motif ve teknikleri kullanılmaktadır. Konumuz itibariyle Selçuklu sanatının Kahramanmaraş’taki ahşap, el sanatlarına yansımalarını incelemeye çalışacağız.
[1] Yrd. Doç. Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Resim iş Öğretmenliği Bölümü, yayangonca@gmail.com.
[2] Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Resim iş Öğretmenliği Bölümü, rvydgmsy@gmail.com.