KÜLTÜR VE MEDENİYET

Günümüzde Maraş ve bağlı kazalara baktığımız zaman Selçuklular döneminden çok az yapının kaldığını söyleyebiliriz. Bu kalan eserlerin de daha çok Afşin ve Elbistan kazalarında toplandığı görülür. Selçuklulardan kalan yapıların ekseriyetinin de bölgeden geçen Kayseri-Elbistan ve Halep kervan yolu üzerinde bulunan hanlar olduğunu söyleyebiliriz. Bu hanlardan biri hariç hepsi yıkılmış olup harabe haldedir. Sadece Afşin’de bulunan Ashabü’l-Kehf Hanı sağlam kalmıştır. Hanlardan sonra diğer dikkat çeken eserlerin de kaleler olduğuna şahit olmaktayız. Maraş ve kazalarında yüzden fazla kale olduğu tahmin edilmektedir. Bu kalelerin çoğu Selçuklular ve daha sonraki dönemde kullanılmıştır. Bunlardan başka üçüncü sırada gelen eserler ise Ashabü’l-Kehf’te bulunan Külliye ile Elbistan ve Maraş’ta izleri bulunan camiler gelmektedir. Bunlara ek olarak bir de Elbistan’da bir hamam kalıntısının Selçuklulara ait olduğu bilinmektedir. Bu durum bölgeye Selçukluların gerekli önemi vermediği veya imar etmediği anlamına gelmemektedir. Çünkü bölgenin çeşitli istilalara uğraması nedeniyle bu eserlerin yıkıldığı anlaşılmaktadır. İbn Bibi’nin Selçuk-namesinde Maraş Uç beyi Nusretüddin Hasan’ın birçok imar faaliyetinden bahsedilse de sadece Afşin’e yaptırdığı Ashabü’l-Kehf Külliyesi ayakta kalmıştır. Maraş’ta ise onun zamanında yaptırıldığı tahmin edilen bir camiinin sadece kitabesi bulunmuştur. Bu durumun sebebini şöyle izah edebiliriz: Selçuklular tarafından birçok eser inşa edilen Maraş’ı 1258’de Ermeniler işgal etmiş ve burayı 1298’e kadar yönetmişlerdir. Bu süre içinde Selçuklu eserlerinin tamamının tahrip edildiği anlaşılmaktadır. Maraş merkezde kale hariç günümüze kalan bütün eserlerin bu tarihten sonra bilhassa da Dulkadir beyliği zamanında yapıldığı bilinmektedir. Kısmen Maraş merkeze göre daha fazla Selçuklu eserinin bulunduğu Elbistan ise birçok istilaya uğramıştır. 1507’de Şah İsmail’in Elbistan’a girerek bütün dinî ve sosyal yapıları yıkarak Dulkadirlileri cezalandırdığı bilinmektedir. İşte bu istila sırasında Selçuklulardan Dulkadirlilere kalan eserlerde ortadan kaldırılmış oldu.