Rakamlar hem çarpıcı hem de ürkütücü boyutta. Her 10 araçtan 2’si zorunlu trafik sigortası olmadan trafiğe çıkıyor. Motosikletlerin ise yarısından fazlasının sigortası yok. Bu da nereden çıktı diyeceksiniz. Bir süredir okuyuculardan, ‘kaza yaptım, bana çarpan aracın trafik sigortası yoktu’ ile başlayan sorular alıyorum. Biraz inceledim, gerçekten durum vahim.
TÜİK’in açıkladığı eylül sonu verilerine göre toplam motorlu araç sayısı, 23 milyon 132 bin 670. Yine eylül sonu itibariyle trafik sigortalı araç sayısı 18 milyon 245 bin 97 adet. Yani, trafikte 4 milyon 87 bin 573 araç sigortasız dolaşıyor. Bu da toplam araçların yüzde 21.13’nün sigortasız olduğu anlamına geliyor. Peki, hangi araçlarda sigortasızlık oranı yüksek? Mesela, otomobillerde sigortasızlık o kadar yüksek değil. Trafikte 12.5 milyon otomobil var ve bunların yüzde 7’si, 883 bini, sigortasız.
ASIL SORUN MOTOSİKLETLER
Asıl sorun motosikletlerde. Son rakamlara göre toplam trafiğe kayıtlı 3.3 milyon motosiklet var. Bunların da yüzde 68’e yakını sigortasız. Daha açık bir anlatımla, trafikte her 100 motosikletin 68’i sigortasız dolaşıyor. Hani şu trafikte, bir yerlere yetişmek için hem kendi hem de başkalarının hayatlarını hiçe sayarak araçların arasından ve kaldırımlardan giden motosikletler var ya; işte, onların neredeyse tamamı sigortasız. Sigortasızlığın az olduğu bir başka araç grubu ise traktörler. Trafiğe kayıtlı 1.9 milyondan fazla traktörün 900 binden fazlasının trafik sigortası yok. Bu da traktörlerin neredeyse yarıya yakınının sigortasız olduğunu gösteriyor ki, hatırlatmama gerek yok, senenin belli dönemlerinde traktör kazaları sıklıkla yaşanıyor ve bu kazalarda da en az birkaç kişi hayatını kaybediyor. Kamyon, minibüs, otobüslerin de sigortasızlık oranında hatırı sayılır payları var. Kamyonlarda sigortasızlık oranı yüzde 25’lerin, minibüslerde yüzde 20’lerin, otobüslerde ise yüzde 26’ların üzerinde.
BU İLLERE DİKKAT!
Daha ilginci de var. Verdiğim rakamlar Türkiye geneli. Bu işin bir de illere göre dağılımı var. Sigorta Bilgi Merkezi (SBM), sigortasızlık oranı en yüksek 10 ili vermiş. En yüksek olanı ise Şanlıurfa. Şanlıurfa’da trafiğe kayıtlı 300 bine yakın araç var ve bunların yüzde 41’e yakınının trafik sigortası yok. Bu ilimizde neredeyse araçların yarısına yakını sigortasız. İkinci il, Ardahan. Ardahan’da ise trafikteki araç sayısı 19.3 bin, bunun yüzde 39’a yakını trafik sigortası yaptırmamış. Kars’ta ise trafikteki 45.5 bin aracın 16 bin 650’si, Iğdır’da 28.1 bin aracın 9 bin 836’sı, Kilis’te 47.2 bin aracın 16 bin 492’si, Afyon’da 223.8 bin aracın 77 binin, Manisa’da 590.2 bin aracın 202 bin 855’i, Şırnak’ta 29.7 bin aracın 10 bin 174’ü, Burdur’da 135.2 bin aracın 45 bine yakını ve Karaman’da 91.8 bin aracın 30 bin 500’e yakını sigortasız trafikte dolaşıyor. Açıkçası bu tabloya bakarak, hem bu 10 ilde yaşayanlara hem de bu illere gidecek olanlar ‘aman dikkat edin’ diyorum. Bu uyarım sadece sürücüler için değil yayalar için de geçerli.
Eminim, çoğunuz büyük şehirlerdeki durumu da merak ediyordur. Üç büyük şehirden bahsedeyim. Son verilere göre İstanbul’da trafiğe kayıtlı araç sayısı 4.1 milyonun biraz üzerinde ve bunun 522 binden fazlasının trafik sigortası bulunmuyor. Yani, İstanbul’da sigortasızlık oranı yüzde 12’nin biraz üzerinde. Ankara’ya gelince, 2 milyondan fazla araç trafiğe tescilli bunların yüzde 11.32’si, 228.5 bini, sigortasız. İzmir’de ise 1.4 milyon kayıtlı araçtan 318 binin, yüzde 22.41’inin, sigortası bulunmuyor. İşin aslı İzmir’de de sigortasızlık oranı düşük değil.
4 MİLYON SÜRÜCÜYÜ BEKLEYEN TEHLİKE
Peki, trafikte sigortasız dolaşan 4 milyondan fazla sürücüyü neler bekliyor? Trafik sigortanız yoksa ve polis çevirmesine yakalanırsanız hem aracınız bağlanır hem de 108 lira ceza ödersiniz. Aracınızı alabilmek için trafik sigortasını yaptırmanız şart. Sigortanız olmadığı için normalden çok daha fazla prim ödeyerek poliçe yaptırmak zorundasınız. Örneğin, sigortanın bedeli 600 liraysa, şirketler size yüksek prim uygulayacaklar ve sigortaya en az bin lira ödemek durumunda kalacaksınız. Ancak bu anlattıklarım sorunların en basiti. Trafik sigortası, trafikte üçüncü kişilere karşı vereceğiniz bedeni ve maddi kazalara karşı yaptırılan zorunlu bir sigorta. Eğer sigortanız yoksa ve bir kazaya karışırsanız, bu kazada da bir kişinin ölümüne neden olursanız, işte başınıza gelebilecek en büyük sorun bu. Sigorta olsaydı, sigorta şirketi vefat eden kişinin ailesine vefat tazminatı ödeyecekti. Olmadığına göre bu tazminatı siz ödeyeceksiniz. Bugün trafik sigortasında vefat teminatı kişi başına 390 bin lira. Mahkeme ölen kişinin ailesine 390 bin lira ödenmesine hükmederse ki, eder- bu parayı cebinizden öyle ya da böyle ödemek zorundasınız.