Yüzbaşı Andre’nin Maraş’a Atanması
Onbir imzalı bu dilekçenin etkisi ile Fransız işgal kuvvetlerinin Adana bölge valisi Albay Bremond, Doğu Orduları Başkumandanı General Gouraud’un da emriyle Osmaniye valisi Andre’ye Maraş valiliği görevini verdi. Bu görevlendirmedeki ana etken Yüzbaşı Andre’nin görev yaptığı yerlerde farklı bir siyaset takip ederek halka geniş bir dini ve siyasi serbestiyet tanımış ve halktan bazılarının dostluğunu kazanmış olması idi.
Fransız işgal kuvvetleri komutanı ve Kilikya Genel Valisi Albay Bremond
64
Yüzbaşı Andre Maraş’a gelirken beraberinde 125’i Müslüman, 25’i Ermenilerden oluşan 150 kişilik bir jandarma kuvveti bulunmaktaydı. Andre çoğunluğunu Müslümanlardan oluşturduğu bu birlikle Maraş halkının itimadını kazanmak istiyordu.
Adana bölge valisi Albay Bremond Maraş mutasarrıfı Ata Bey ile Bayazıtzade Abdulkadir, Bayazıtzade Şükrü, Kadızade Hacı Hasan Efendi ve Hırlakyan Agop’a bir telgraf çekerek Osmaniye askeri valisi Andre’ye Maraş valiliğinin de verildiği ve maiyetindeki misafirlerle Maraş’a geleceğini, bunların iyi karşılanmasını istiyordu.
26 Kasım 1919 Çarşamba günü Yüzbaşı Andre Maraş’a girdi. Kadın erkek, büyük küçük binlerce Ermeni bayraklarla onu karşılamaya çıkmışlardı. Şeyhadil mevkiinde biraz dinlenen gurup önde Ermeniler, ellerinde Fransız bayrağı olduğu halde çılgınca “Yaşasın Fransızlarla Ermenistan, kahrolsun Osmanlılarla Türkler” naraları atarak yürümeye başladılar. Topluluk hükümete doğru yürüyüşünü devam ettirmiş fakat hükümet binası önündeki nöbeti devralan Göllülü Yusuf Çavuş Yüzbaşı Andre ve tercümanından başka kimseyi içeri almamıştı.
Yüzbaşı Andre, mutasarrıfa kendisini askeri vali sıfatıyla takdim etmek istediğinde mutasarrıf itiraz ederek kendisini bu sıfatla kabul edemeyeceğini açıkça belirtti.
Andre’nin beraberinde getirdiği jandarmaların piyade olanlarının hükümet binasına, süvari olanların da kaleye yerleştirilmesine, kendisine de hükümet binasından iki oda ayrılmasına karar verildi. Ayrıca Andre kaleye Türk bayrağı çekilmemesini de istedi.
Yüzbaşı Andre şehre girişinin ertesi günü Maraş’ın ileri gelenlerine birer mektup göndererek Abdulkadir Paşa’nın konağında toplanılmasını istedi. Boğazkesen Camiinde bir araya gelen Maraş ileri gelenleri bu toplantıya katılmanın millet ve memleket için zararlı olacağı düşüncesine varmıştı.
65
Alınan karar gereğince kendileri toplantıya katılmayacakları gibi katılacak olanlara da engel olunacaktı.
Toplantı saatinden önce Andre, yanında kendi süvari jandarma kumandanı Sıtkı, Yüzbaşı Mithat, tercümanı Vahan, Osmanlı eski mebuslarından Agop Hırlakyan ve oğulları Housep ve Setrak’la birlikte Kadir Paşa’nın konağına gitti. Kararlaştırılan saat gelip geçtiği halde çağrılanlardan hiçbir kimse gelmemişti. Andre’nin kızgınlığı makul gerekçelerle giderilerek buna sebebiyetin alaturka saat ile alafranga saat arasındaki fark olacağı izah edildi.
Toplantı iki gün sonrasına, Belediyede yapılmak üzere ertelendi.
Aynı günün akşamında Hırlakyanların evinde bir ziyafet tertip edilmişti.
Andre misafir olarak konakta gösterişli bir şekilde karşılanıp ağırlandı. Ziyafette Hırlakyan’ın torunları, Housep’in kızı Helena ve Setrek’in kızı Victor ile tanıştı. Andre yemekten sonra Helena’yı dansa davet ettiginde; “sizinle dans etmekten şeref duyarım. Ancak Türk bayrağının dalgalandığı bir yerde değil” cevabını aldı. Helena’nın bu isteği üzerine Governör askerlerine emir vererek kaledeki Türk bayrağının indirilmesini istedi. Governörün emri üzerine Binbaşı Sıtkı’nın gönderdiği haberle kaledeki Türk Bayrağı indirildi. Kalede bulunan işgal kuvvetleri askerleri arasında beş de Türk askeri bulunuyordu. Bunlar karşı koyacak güçleri olmadığından bayrağın indirilişine ses çıkaramadılarsa da şehre inerek bayrağın indirilmiş olduğunu herkese duyurmaya çalıştılar.
Cuma sabahı halk, kale burcunda dalgalanmasına alışık oldukları Türk bayrağını görememenin şaşkınlığı içerisindeydi.
