Günnur AYDOĞDU*
ÖZET
Müzelerde -çoğunlukla da depo bölümlerinde- gün yüzüne çıkmayı bekleyen sikkelerin tanımlanması ve tanıtılması, farklı alanlardaki çalışmalara ışık tutacağından oldukça önemli bir konudur. Selçuklu döneminde uluslararası ticaret yollarının geçtiği güzergâhta bulunan Maraş, özellikle 13. yüzyılda bu konumu nedeniyle ticari hayatın yoğun olduğu bir bölge olmuştur. Maraş bölgesinden geçen iki kervan yolundan biri Halep-Antep-Maraş-Göksun-Sarız-Kayseri-Sivas güzergâhını izlemiştir. Önemli bir ticaret ağının ortasında olmak, ciddi bir para dolaşımını da beraberinde getirmiş olmalıdır. Sikke koleksiyonu bakımından oldukça zengin Kahramanmaraş müzesinde yapılan çalışmada, müze yetkililerinin uygun gördüğü sayıda ve rastgele seçilip tarafımıza verilen İslam dönemi sikkeleri arasında 4 adet Zengî Atabeyliği sikkesi ile 74 adet Anadolu Selçuklu dönemi sikkesine rastlanılmıştır. Anadolu Selçuklu sikkelerinden 30 kadarının darp yeri Sivas ve Kayseri’dir. Anadolu Selçuklu sikke tasarımları, fethedilen Anadolu’daki mevcut kültürün de etkisiyle, süregelen geleneksel Abbasi sikke tarzından tamamen farklı tasarım çeşitlemeleri ortaya koymuş, belirgin bir değişim göstermiştir. Kronolojik olarak değişim-gelişim çizgisinin kesintisiz olarak izlenebildiği Kahramanmaraş Müzesi’ndeki sikkelerin sayı ve çeşit olarak zenginliği, örneklerin her dönem için yoğun ve bazen nadir oluşu, müzede özel bir bölüm hazırlanması yoluna gidilmesini gerektirmektedir.
* Bu çalışma, yazar tarafından SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde tamamlanmış olan “Kahramanmaraş Müzesi’ndeki İslam Dönemi Sikkeleri” adlı doktora tezindeki küçük bir bölümden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Bu tez Aralık 2015 tarihinde Türkiye Alim Kitapları tarafından Almanya’da, “İslam Sikkeleri” adıyla yayımlanmıştır.
** Yrd. Doç. Dr., Uşak Üniversitesi Öğretim Üyesi, gunnur.aydogdu@usak.edu.tr