Dereotunun ana Asya bölgesidir. Ülkemizde her bölgede yetişmektedir. Ortalama olarak 120 cm’ye kadar yükselen sapı vardır. Itır kokulu bir bitki olan dereotu sonbahar aylarında toplanır. Daha çok salatalarda kullanılan dereotu çiğ olarak tüketilmektedir.

Dereotu, Fosfor, bakır, magnezyum, A ve C vitaminleri ile potasyum, kalsiyum, demir ve çinko yönünden çok zengindir. Bir tutam dereotu bir yetişkinin C vitamini ihtiyacının % 40’ını, A vitamini ihtiyacının ise % 43’ini karşılamaktadır.

Faydaları saymakla bitmeyen dereotu, mide bulantıları ile karın ağrılarının giderilmesinde etkindir. Ağız kokusuna ve sindirim sistemi problemlerinin tedavi edilmesinde kullanılmaktadır. Ayrıca emziren bayanlar sütü artırmak için dereotu kullanabilirler. Bebek ve çocukların gaz sancılarının giderilmesine de yardımcıdır.

DEREOTUNUN BESİN DEĞERLERİ NELERDİR?

Dereotunun, 100 gramında 17 kcal kalori bulunmaktadır. Dereotu, folik asit, A, C vitamini, demir, kalsiyum, mangan içeriği yüksek bir besindir.

DEREOTUNUN FAYDALARI NELERDİR?

* Sindirim sistemine faydaları;

Sindirim sisteminin aktif olarak çalışmasını destekleyerek sindirim sistemindeki aksaklıkların neden olduğu hazımsızlık, mide ağrıları ile mide kramplarının tedavi edilmesinde oldukça etkilidir. Mide ülserinin etkilerini, vermiş olduğu rahatsızlıkları tolere eder ve tedavi sürecini destekler. Gaz problemi yaşayanlar için birebir olan dereotu gazı söktürmektedir.

* Dereotu uykusuzluğu giderir;

Dereotunun içerdiği uçucu yağlar tuhaf ve gizemli özelliklere sahiptir. Aynı anda sedatif ve hipnotik uyarıcı rolünü üstlenir, bu durum sakinleşmeyi sağlar. Dereotunun içerdiği B vitamini ve önemli miktardaki uçucu yağlar doğada uyarıcı özellikleri olan önemli maddelerdendir. Bu yağlar sayesinde gece rahat bir uyku çekmek mümkün, aynı zamanda sinir sistemini sakinleştirir.

* Kemik sağlığını korur;

Dereotu zengin miktarda kalsiyum içerdiğinden dolayı kemik sağlığı için çok faydalıdır. Kemiklerde meydana gelebilecek mineral kaybına izin vermez ve her yıl yüz binlerce insanın yakalandığı kemik hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Çocuklarda kemik sağlığının korunmasını sağlar, sağlıklı iskelet yapısı için gerekli olan kalsiyum ve diğer mineralleri sağlar. Yaşlılıktan kaynaklanan kemik erimesi veya kemik zayıflaması sorunlarını giderir.

* Dereotu diyabet hastalığına iyi gelir;

Dereotu doğal insülin görevi görebilir. Bu konuyla alakalı insanlar üzerinde yapılan deneyler çok sınırlı olmasına rağmen yapılan bazı çalışmalar insülin seviyesindeki dalgalanmalara engel olduğunu ortaya koymuştur.

* Aşırı gaz sorununu giderir;

Dereotunun diğer bir özelliği aşırı gaz sorunlarını giderebiliyor olmasıdır. Çok aşırı gaz birikimi aynı zamanda göğüs ağrılarına neden olabilmektedir, bu yüzden diğer organlara baskı yaparak tehlikeli bir sağlık sorununa neden olabilir. Dereotu aşırı gazın giderilmesini ve sağlıklı bir şekilde bünyeden dışarı atılmasını sağlayabilir.

* Bağışıklık sistemini güçlendirir;

Dereotu etkili bir antibakteriyal aktivite sağlayıcısıdır.  Bütün vücutta  mikrobik enfeksiyonlara karşı direnç sağlayabilir ve bağışıklık sisteminin mikrop ve enfeksiyon sorunlarıyla mücadelesinde yardımcı olur.

* Dereotu hıçkırığı giderir;

Hıçkırık genelde gazların yemek borusundan yukarıya doğru çıkmasıyla meydana gelir. Bunun dışında bazı alerji ve sinirsel bozukluklardan dolayı hıçkırık problemi ortaya çıkar. Dereotu her iki durumda da hıçkırığın giderilmesine yardımcı olabilir. Bir gaz giderici olarak ve bir alerji giderici olarak dere otu hıçkırığa neden olan unsurları ortadan kaldırır. Hiperaktif sinir bozukluklarının neden olduğu hıçkırıkları ortadan kaldırır.

* İshali giderir;

İshal başlıca iki sorundan dolayı ortaya çıkar. Hazımsızlık sorunları yaşayanlar için dereotu çok etkili bir tedavi yöntemi olabilir. İçerdiği zengin miktardaki uçucu yağlar sayesinde mikropların neden olduğu unsurları ortadan kaldırır.

* Dizanterine alternatif tedavi olarak kullanılır;

Dizanterine daha çok  mantar enfeksiyonlarına neden olur. Dereotu onun uçucu yağları doğada dezenfekte olduğundan yardımcı ve etkili bir mantar enfeksiyonları engellemek için yardımcı olabilir.

* Artrit sorunlarını giderir;

Dereotu, iltihap ve romatizmal artrit, gut, ve artrit gibi hastalıklarla ilgili ağrıları azaltmaya yardımcı olur, yani bir anti-inflamatuar bitki olarak bilinmektedir. Dereotu tam da bu nedenden dolayı eski çağlardan beri kullanılmaktadır.

* Eklem iltihabını giderir;

Dereotunun anti-iltihabik özellikleri bulunmaktadır. Dereotu, iltihap oluşumu ile ilişkili olan romatizma, eklem iltihabı ve gut hastalığı gibi hastalıklardan kaynaklanan ağrıların giderilmesine yardımcı olmaktadır.

* Regl düzensizliklerini dengeler;

Flavonoidler bakımından iyi bir bitki olan dereotu, regl döneminde akıntının düzenlemesini sağlamaktadır.  Kadınlara özgü hormonların salgılanmasına da yardımcı olan dereotu, kan akışını dengeleyerek, regl döneminde yaşanan ağrı ve krampların giderilmesini sağlar. Dereotu aynı zamanda, regl periyotlarında yaşanan düzensizlikleri de gidermeye yardımcı olmaktadır.

ESTETİK UYGULAMALAR İÇİN KIŞ AYLARI EN İDEAL ZAMAN

* Solunum yolu sorunlarını giderir;

Kaempferol gibi diğer bazı flavonoidler ve monoterpenler bakımından zengin olan dereotu, solunum sistemini ve organlarını temizleyen doğal bir bitkidir. Dereotu, alerjilere bağlı ya da öksürüğe bağlı olarak gelişen solunum yolu sorunlarını gidermeye yardımcı olur.

* Ağız ve diş sağlığını korur;

Özellikle dereotu tohumu ve dereotu yaprakları, çok iyi birer doğal ağız bakım ürünleridir. Dereotunun yaprakları, ağız kokusunu önler ve ferah bir nefese sahip olmayı sağlar. Aynı zamanda dereotu, antibakteriyal özellikleri sayesinde, ağız içinde oluşan enfeksiyonları gidermeye yardımcı olur ve enfeksiyon oluşumunu önler. Dereotu, ağız içini temizleyip koruduğu gibi, antioksidan özelliği yardımı ile de, diş ve diş etlerini serbest radikallere karşı korur ve temizler.

* Kanser tedavisinde kullanılır;

Monoterpen ve kemopreventif bileşenler içeren dereotu, bu bileşenler sayesinde, glutation-S-transferaz adı verilen bir enzimin üretilmesini sağlamaktadır. Bu enzim bir antioksidan gibi davranmaktadır ve vücuttaki serbest radikaller ile mücadele etmektedir. Antioksidanlar ise kanser riskini büyük ölçüde azaltan bileşenlerdir. Böylece dereotu, kansere karşı vücudu koruyucu etki göstermektedir.

* Kemik kaybını önlemeye yardımcı olur;

Kimyasal koruyucu ve bakteriyostatik özelliklerine ek olarak, gıda sıralamamız, dereotu çok iyi bir kalsiyum kaynağı olarak nitelendirdi. Kalsiyum, menopozdan sonra ve romatoid artrit gibi bazı durumlarda oluşan kemik kaybını azaltmak için önemlidir. Besin sıralama sistemimiz diyet lifi için iyi bir kaynak ve manganez, demir ve magnezyum mineralleri için iyi bir kaynak olarak dereotu yetiştirdi.

* Krampları azaltmaya yardım eder;

Dereotu, papatya, tarçın, gül, rezene, çemen, zencefil, guava, rubarb, uzara, kediotu ve zataria gibi beş bitki dışı takviyeden (balık yağı, melatonin, vitamin B1 ve E, Ve çinko sülfat) çeşitli formülasyonlarda ve dozlarda. Etkiler güçlü olmadığı halde, dereotu da dahil olmak üzere kramplarla ilişkili rahatsızlık ve ağrıların bir kısmını azalttığından birkaç takviye için etkili olduğuna dair bazı kanıtlar açıktı.

* Depresyonu azaltır;

Dereotu otu, aslında depresyon için doğal bir çare olarak çalışabilir. American Journal of Therapeutics’de yayınlanan bir araştırma, Fas’ın güneyinden gelen dere sularının antidepresan ve analjezik özelliklerini araştırmayı amaçlıyordu. Dereotu bitkisinin ekstraktları deneklere uygulandı ve ilaç referanslarına (sertralin ve tramadol) kıyasla anlamlı bir antidepresan ve analjezik etki gösterdi. Buna ek olarak, dereotuolumsuz etkilere neden olmaz. Dereotu bitkisinin sulu ekstraktının fitol besin maddesi ile incelenmesi içerdiği polifenoller, flavonoidler ve tanenlerden yararlandığını gösterdi.

* Kolesterolü düşürür;

Dereotu otu, şaşırtıcı kolesterol düşürücü faydalar sağlar. Dikkatli araştırmalar sonucunda yüksek kolesterollü hamsterlarda dereotu özü ve dereotu tabletlerinin lipit profili, karaciğer enzimleri, gen ifadesi ve enzimatik aktivite üzerine etkisi belirlendi. Denekler rastgele altı gruba ayrıldı ve çeşitli formlarında günlük dozda dereotu verildi. Bir ay sonra, dereotu almayan grupla karşılaştırıldığında, tüm dereotu tableti veya dereotu özü muamele edilen gruplarda lipid profili, kan şekeri ve karaciğer enzimleri önemli ölçüde azaldı.

* Epilepsi tedavisinde kullanılır;

Nöb gibi semptomların azaltılmasına yardımcı olmak için reçete edilen birçok ilaç bulunurken, bu ilaçların çoğu olumsuz yan etkilere neden olmaktadır. Üçüncü dünya ülkeleri yüzyıllardır epilepsi için bitkiler kullanıyor. Dünyanın dört bir yanından gelen araştırmacılar bu bozukluğun pek çok alanını araştırıyorlar – ancak, Malezya Tıbbi Bilimler Dergisinde yayınlanan bu araştırmada, dereotu yapraklarının sulu özleri, konvülsiyonların ve epilepsinin tedavisi üzerindeki etkileri açısından incelendi. Değerlendirme, bitkinin, epilepsi için potansiyel olarak doğal bir alternatif tedavi olarak çalışan, derin antikonvulsan etkinlikler için geleneksel bir tıbbi itibara sahip olduğunu belirtti.

DEREOTU ZAYIFLATIR MI?

Dereotu zayıflamak isteyenler, diyet yapanlar için harika bir bitkidir. 100 gram dereotu yanlızca 17 kalori içeriği ile kalorisi en düşük, zayıflatan yiyecekler arasında yer alır. Dereotunu yoğurt ile birlikte tüketebilirsiniz. Bilimsel adı Anethum graveolens olan dereotu, maydanoz, kimyon ve defne yaprağı familyasından gelir. Kalsiyum, magnezyum ve demirin iyi bir kaynağıdır ve aynı zamanda antioksidan, anti-enflamatuar, anti-viral özellikleri bilinen flavonoidler içerir. Tüm bu besin içeriği sayesinde kilo verirken vitamin ve mineral eksikliğinden sizi korur.

* Yemeklerden 15 dakika önce 1 yemek kaşığı kıyılmış dereotu yerseniz sofradan daha erken kalkarsınız. Tokluk hissi vererek fazla yemeyi engeller.

* Ara öğünlerinizde bir kase cacığın ya da yoğurdun içerisine dereotu ekleyerek tokluk hissi verebilirsiniz.

* Diyetisyen Gamze Kaçar, dereotunun tatlı krizlerini önlemede en etkili yöntem olduğunu belirtmektedir.

* Dereotu sindirime yardımcı olur.

DEREOTUNUN ZARARLARI NELERDİR?

* Dereotu doğru ve aşırı tüketilmediği sürece sağlık açısından faydalıdır. Aşırı tüketime bağlı olarak bazı yan etkileri olabilir.

* Hamilelik döneminde dereotu tüketiminde özellikle dozuna dikkat etmelisiniz.
Emzirme döneminde dereotu tüketiminin ne kadar güvenli olduğu yönünde yeterli araştırma sonucu yok, bu yüzden doktorunuza danışmanızı öneririz.

* Özellikle dereotu suyu ve dereotu, cildi güneş ışığına karşı ekstra duyarlı ve hassas hale getirmektedir. Bundan dolayı dereotu, cildin güneş yanığı olma olasılığını artırabilmektedir.

* Dereotu, kan dolaşımını özellikle regl kan dolaşımını hızlandırmakta ve kanı sulandırmaktadır. Bundan dolayı, hamile kadınların fazla miktarda dereotu tüketmeleri, düşük yapmalarına yol açabilmektedir.

* Çok fazla miktarda dereotu tüketmek bazı alerjik durumların yaşanmasına sebep olabilmektedir.

* Dereotu, kandaki şeker seviyesini düşürücü etki gösterdiği için, diyabet hastalarının çok fazla miktarda dereotu tüketmeleri zararlı olabilmektedir.

* Kan şekerini düşürmeye yardımcı olan dereotu, cerrahi işlem sırasında kan şekerinin daha da düşmesine sebep olabilir. Bundan dolayı, belirlenmiş olan ameliyat tarihinden en az 2 hafta öncesinde, dereotu tüketimi durdurulmalıdır.