Hamit PEHLİVANLI٭
Özet
Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı sonunda mağlup olmuştu. Savaştan sonra Mondros Mütarekesi’ni imzaladı. Mütareke çok esnek ve istismara açık maddeleri ihtiva ediyordu. Yedinci madde “İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgâl etme hakkına sahip olacaktır” şeklinde ucu açık ve muğlak ifadeler taşımaktaydı. Özellikle bu madde İtilaf Devletleri tarafından istismar edilmiştir. İngiliz ve Fransızlar acımasızca bu maddeyi kullanarak Osmanlı topraklarını işgâl ettiler. Maraş, Urfa, Antep ve Adana çevresi bu maddeye dayanarak işgâl edilmiştir. Haksız işgâle bu şehirler halkı ile birlikte bütün Osmanlı Vatandaşları tepki göstermiştir. Bilhassa bu şehirlerde yaşayan Türk-Müslüman halk silahlı mücadele ile karşılık vermiştir. Erzurum ve Sivas kongrelerinden sonra Heyet-i Temsiliye kontrolü büyük ölçüde ele almıştır. Bundan sonra işgâl bölgelerindeki halk çeşitli yöntemlerle yönlendirilmiş ve mücadeleye hazırlanmıştır. Bu mücadeleler sonrası adı geçen şehirler, Fransız işgâlinden ve Ermenilerle birlikte yaptıkları katliamdan kurtarılmıştır.
٭ Prof. Dr., Kırıkkale Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi