Selahattin DÖĞÜŞ*
Özet
Maraş’ın 12 Şubat 1920 tarihindeki kurtuluşunda Pazarcık yöresinden gelen aşiretlerin çok önemli hizmetleri olmuştur. M. Kemal’in Sivas’tan göndermiş olduğu Kılıç Ali Bey Maraş ve Antep işgal altında olduğu için stratejik önemi olan Pazarcık’ta karargâhını kurmuştur. Stratejik bir önemi bulunan Pazarcık yöresinde önemli Türkmen aşiretlerinin de katkılarıyla müdafaa-i hukuk cemiyeti kurulmuştur. Pazarcık’tan Maraş altı ovalarına kadar uzanan geniş düzlüklerde kışlayıp Engizek dağlarında yaylayan bu aşiretlerden nüfus ve nüfuz bakımından en önemlilerinden olan Sinemili ve Atmalı Türkmen aşiretlerinin reisleri Tapo Halil Ağa ve Yakup Hamdi Bey bu cemiyetin kurucu üyelerindendir. Kılıç Ali Bey arkasındaki bu Türkmen gücüne dayanarak Fransız işgal komutanlığına gönderdiği telgrafta: “Maraş ovasına dört bin çadır kuracağım, Fransızları kana boyayacağım” demiştir. Maraş’ın Fransız ve Ermenilere karşı kazandıkları bu zaferdeki önemli rollerinden dolayı TBMM tarafından 1926 yılında Pazarcık Türkmen aşiretlerinden Atmalı aşireti reisi Yakup Hamdi Bey ve Tilkliler aşireti reisi Papaz Silo Ağa kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile taltif edilirken, Sinemili aşireti reisi Tapo Halil Ağa, TBMM tarafından müteaddit defalar çekilen telgraflarla hizmetlerine teşekkür edilmiştir. Maraş zaferinden sonra Pazarcık’ın Türkmen aşiretleri Antep Milli Mücadelesine de yardıma koşmuşlardır. Atmalıların Kabalar aşiretine mensup olan Karayılan’ın yöredeki kahramanlıkları destan ve türkülere konu olmuştur.
* Prof. Dr. KSÜ, Fen Edb. Fak. Tarih Bölümü, Öğretim Üyesi, dogusselahattin@yahoo.com.