Osman AKANDERE*

ÖZET

Dünya Savaşı’ndan mağlup çıkan Osmanlı Devleti 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Mütarekesi’ni imzalamıştı. Savaş yıllarında Osmanlı Devleti’ni parçalamak için bir dizi gizli anlaşma yapan İngiltere, Fransa ve İtalya devletleri, savaş sonrası bu gizli anlaşmalara işlerlik kazandırmak istemişlerdir. Ülkenin birçok bölgesinde olduğu gibi, Urfa, Maraş ve Antep şehirlerinin dâhil olduğu Güney bölgeleri de işgallere maruz kalmıştır

Nitekim Maraş önce İngilizler tarafından işgal edilmiştir. Bu işgal Kasım 1919’da sona ermiştir. Maraş bu kez de Fransızlar tarafından işgale maruz kalmıştır. Yaklaşık 1 yıl devam eden bu işgalde İngilizler şehrin idaresine ve halkın sosyal, dini, kültürel ve ekonomik hayatına müdahale etmemişlerdi. Bu nedenle İngilizlerin işgalinde Maraş’ta önemli hadiseler yaşanmamıştır.

Oysa Fransızların 3-5 aylık işgalleri sürecinde her türlü devlet idaresi ve adalet işlerine müdahale edildiği gibi, Ermeniler silahlandırılıp, kışkırtılmış ve Türk ve Müslüman halkın üzerine adata saldırtılmıştı. Fransızların himayesinde Ermenilerin her geçen gün artan ve çeşitlenen saldırıları karşısında halkta Fransız işgaline karşı bir tepki ve nefret oluşmuştur. Bu tepki ve nefret kısa bir süre sonra da işgallere karşı bir direniş hareketi başlatmıştır.

Maraş’ın ve Urfa’nın Fransızlar tarafından işgali bütün ülkede derin bir tepki oluşturduğu gibi Milli Mücadele’nin bir karar ve icra organı olan Heyet-i Temsiliye ve onun seçilmiş reisi olan Mustafa Kemal Paşa’nın da tepki göstermesine neden olmuştur.

Büyükşehir’in Uluslararası Kültür Etkinliğinde Edebiyat Şöleni

Bu çalışmada Mustafa Kemal Paşa’nın ve Heyet-i Temsiliye’nin Maraş’ın Fransızlar tarafından işgal edilmesine ve halka reva görülen kötü muamele ve haksızlıklara karşı gösterdikleri tepkiler ele alınacak ve bu amaçla yapılan yazışma ve yayınlanan beyannamelere yer verilecektir

Anahtar Kelimeler: Mustafa Kemal Paşa, Heyet-ı Temsiliye, Maraş’ın İşgali, Fransız ve Ermeniler, Milli Direniş

* Prof. Dr. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi.