Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KAYHAN*
ÖZET
Akdeniz Bölgesi’nin önemli şehri Maraş, Bizans Devleti zamanındaki öneminden daha fazlasını Selçuklular zamanında Türk hâkimiyeti ile gerçekleştirdi. Burayla ilgili siyasi ve askeri alanlardaki gelişmeler iyi bilindiği halde, ekonomik hayatı hakkında dağınık ve yetersiz bilgilere sahibiz. Bundan dolayı bahsedilen alanla ilgili çalışmalar pek yapılmamış veya Ortadoğu ve Yakındoğu çalışmaları içinde genel başlıklar altında ele alınmıştır. Halbuki konumundan dolayı Maraş, Anadolu ile Suriye arasındaki kara ticaretinin merkezi noktalarından birisi idi. Eski vesikalarda, Toros’un doğusunu aşarak Komagene’ye ulaşan üç yoldan birincisi Kokussos’tan Germanicia’ya, ikincisi Arabissos’tan Germanicia’ya, üçüncüsü de Melitene’den doğruca güneye inerek Samosata’ya giderdi. Bu üç geçit biri bugünkü Göksun’dan Maraş’a, ikicisi ve en mühimi Elbistan’dan Maraş’a, üçüncüsü de Malatya’dan Polat ve Adıyaman’ı geçerek Samsat’a giderdi. Ticari mallar taşıyan kervanlar buralardan geçmek durumunda idiler.
Biz burada ana kaynaklardaki dağınık ve yetersiz bilgileri toplayarak Maraş’ın Türk hâkimiyetinin başlangıç zamanlarındaki ekonomik durumunu ortaya koymaya çalışacağız. Ana dönemlerimiz XI-XIII. yüzyıllar olacaktır. Kaynaklardan aldığımız bilgileri değerlendirerek bahsi geçen yüzyıllarda Maraş ve çevresinin ekonomik anlamdaki durumunu netleştirmeğe çalışacağız. Bu çalışmada özellikle yerli Hıristiyan kaynaklarındaki bilgiler temel alınacak, bunun dışında Müslüman tarihçilerin ve İtalyan tüccarlarının verdikleri bilgileri de kullanacağız.
* Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, hukaturk@hotmail.com.