Hüseyin SARAÇ*
ÖZET
Anadolu Selçuklu Sultanı Süleyman Şah Zamanında Emir Boldacı adında bir Türk komutan tarafından 1085-86 yıllarında feth edilen Maraş Bölgesi I. Kılıç Arslan (1092-1107) dönemiyle beraber de ilk Türk boylarının yerleşme alanları haline gelmeye başlamıştır. Maraş ve civarı bahsedilen dönemlerde Haçlılar ile Selçuklular arasında yapılan savaşlarda zaman zaman el değiştirmiştir. Ancak 1149 yılında I. Mesut tarafından Maraş’ın feth edilmesiyle birlikte burası Türk yurdu olma yolunda önemli bir süreci yakalamıştır. Daha sonraki süreçte ise II. Kılıç Arslan, komutanlarından Hüsameddin Hasan Bey’i Maraş uç beyliğine tayin ederek burasını ona iktâ olarak verdi. Böylelikle Maraş’ta Selçuklu hâkimiyeti başlamış oldu. 1240 yılında ise devlet, çeşitli sebeplerden dolayı Baba İshak adlı bir Türkmen Dervişinin isyanıyla karşılaştı. Bu isyan devletin pek çok yerinde etkili olduğu gibi 1254 yılında Maraş ve Elbistan arasında yaşayan Ağaçeri Türkmenlerine de sıçradı. Bu karışıklığı fırsat bilen Ermeniler, Moğolların da desteğiyle 1258 yılında Maraş’ı işgal ettiler. 1298 yılında ise Memluk ordusu Maraş’ı Ermenilerden geri aldı. 1337 yılında da buraları kendi kontrolleri altında bulunan Türk unsurlardan Dulkadir Beyliği’ne verdiler.
Yukarda da bahsedildiği üzere yaklaşık olarak 100 yıl Selçuklu hâkimiyeti altında kalan Maraş ve çevresi üzerine yazılmış kitap, kitap bölümü, makale ve bildiri bunların yanında tamamlanmış yüksek lisans ve doktora tezleri gibi çeşitli alanlarda çok sayıda özgün çalışmalar yapıldığı tespit edilmiştir. Çalışmamızda, Selçuklular döneminde Maraş Tarihi üzerine yapılan bilimsel çalışmaları bir araya getirmek suretiyle istatistiksel veriler ortaya konulmaya çalışılacaktır.
* Yrd. Doç. Dr., Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü. huseyinsarac@nevsehir.edu.tr