Kahramanmaraş Kalesi: Kahramanmaraş kent merkezindeki yığma (höyük) tepenin üstündedir. Günümüze değin birçok onarım geçiren kalenin Geç Hitit Devleti zamanında M.Ö. 9-8. yüzyıllarda yapılmış olması lazımdır. Kalenin Gurgum Krallığının merkezi olduğu ileri sürülmektedir. 150×75 metre boyutlarında dikdörtgene yakın planlıdır. Kale 150×75=11250 m² sahayı kaplar ve duvar kalınlığı 160 cm’dir
Kaleyi sırasıyla Geç Hititler, Asurlular, Makedonyalılar, Selefkoslar, Romalılar, Bizanslılar, Müslüman Araplar, Selçuklular ve Osmanlılar kullanmıştır. Anadolu Selçuklular’ı tarafından onarılmıştır. Osmanlılar döneminde de onarılan kaleye Kanunî Sultan Süleyman tarafından camii yaptırılmıştır. Kanunî döneminde kalede 10 adet ev bulunuyordu. Şimdi Maraş Müzesi’nde bulunan Geç Hititler döneminden kalan “Maraş Aslanı” bu kalede bulunmuştur.
Kale surlarının içinde açık çay bahçesi, çocuk parkı ve dinlenme mekanları bulunmaktadır.
Doluca (Orçan) Kalesi: Türkoğlu ilçesinde bulunmaktadır. Bu kalenin adı ve tarihi belli değildir. Ancak köylülerin rastlantı sonucu kale içinde bulduğu az sayıdaki madeni paraların Hitit-Roma, Abbasiler ve Selçuklular’a ait olduğu söylenmektedir. Haruniye(Düziçi) kalesi ile Orçan kalesinin Abbasi halifesi Harun Reşit zamanında (786-809) kullanıldığı bilinmektedir. Kale yapı tarzı bakımından tipik bir Roma kalesine benzemektedir. Büyük ihtimalle Hititler döneminde yapılan bu kale, Romalılar tarafından ekler yapılarak güçlendirilmiş ve Selçuklular döneminde de onarılarak kullanılmıştır. Kalenin büyük bir bölümü harabe durumundadır. Rivayete göre kralın Örçin adından bir kızı varmış. Kız bir hastalıktan dolayı ölmüş. Kızının ölümü üzerine kral, kaleye çıkıp eliyle doğuyu göstererek Örçin diye bağırmıştır. Bundan dolayı kaleye Örçin denmiştir.
Meryemçil (Geben) Kalesi: Andırın-Göksun arasında Geben Kasabası’na 3 km. uzaklıktadır. Kesin olmamakla birlikte Romalılar tarafından yapıldığı sanılmaktadır. 12.000 m² bir alana yayılan kale, iç ve dış surlar olmak üzere iki kısma ayrılır. Kale içinde su sarnıçları ve tonoz kemerli kapalı mekanlar vardır. Kalenin dış surlarının büyük kısmı yılmış durumdadır. Kesme ve moloz taşlardan yapılmıştır.
Azgıt (Yeniköy) Kalesi: Andırın ilçe merkezine 5 km. uzaklıktaki Alameşe Mahallesi’ndedir. Kale sesin olmamakla birlikte Romalılar döneminde yapılmış, sonra Bizanslılar tarafından onarılmış ve kullanılmıştır. İnşasında kesme ve moloz taşlar kullanılmıştır. 1.600 m²’lik bir alana yayılan kale, iç ve dış surlar olmak üzere iki kısma ayrılır.
Haştırın (Bakımanı) Kalesi: Andırın-Kadirli yolu üzerinde Torun Mahallesi’ndedir. Romalılar döneminde yol güvenliğini sağlama amacıyla yapılan küçük bir karakol kalesi olup, moloz taştan yapılmıştır. Kalenin iki kapısı ile iki burcu günümüze gelebilmiştir.
Mitel (Çuhadarlı) Kalesi: Andırın ilçesinin Çuhadarlı Mahallesi’nde bulunan kale, Romalılar tarafından yapılmıştır. Duvarları moloz ve kireç taşı ile örülmüştür. Kalenin dört burcu, iç kaledeki su sarnıcı ile sur kalıntıları günümüze kadar gelebilmiştir.
Hurman Kalesi: Afşin ilçesi Marabuz Mahallesi’nde Hurman Çayı’nın kuzeyindeki sarp kayalar üstündedir. Yapım tarihi bilinmeyen Hurman Kalesi yapı tekniği bakımından Bizans yapısı sanılmaktadır. 10-15 metre yüksekliğindeki surlar, sekiz burçla güçlendirilmiştir. Kalenin kapısı batıya bakmaktadır. Kalenin içinde su ve yiyecek depoları, askeri barınaklar ile kilise vardır.
Zeytun Kalesi: Süleyman (Zeytun kalesi) mahallesinde bulunmaktadır. Bizans döneminden kaldığı zannedilmektedir. Selçuklu ve Osmanlı Döneminde kullanılmaya devam etmiştir.
Kahramanmaraş bir kaleler şehri olup ilin sınıları dâhilinde 100’den fazla irili ufaklı kale bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: Tırtatlı Kalesi, Yenice Kale, Süleymanlı Kalesi, Çöğdür (Burunönü) Kalesi, Suçatı Kalesi, Babikli Kalesi, Anacık Kalesi, Kız Kalesi, Aybastı Kalesi, Nencik Kalesi, Kızıl Kale (Çinçin), Kaleboynu Kalesi, Bozfenk Kalesi, Akça Kalesi, Çopçalar Kalesi, Köroğlu Kalesi, Rıfatiye Kalesi, Akkale Kalesi, Karakale Kalesi, Güredin Kalesi, Gökgedik (Kale Kısığı) Kalesi, Gerdek Kalesi, Kızıloluk Kalesi, Keşişli Kalesi, Sütpişiren Kalesi, Yastıkkale, Bugeme Kalesi, Kum Kale, Çatak Kalesi, Bostanlı Kalesi, Altunboğa Kalesi ve Keleşli Kalesi’dir.
KAYA MEZARLARI
Turunçlu Mahallesi Kalıntıları: Pazarcık ilçesindedir.
I- Mezar Şapelleri: Birinci Şapelin giriş alınlığı üstündeki kaya kabartmada yan yana bir kadın ve bir erkek görülmektedir, yanlarda birer sütun altta da basamaklar vardır. Şapelin yan duvarlarında birer, ön duvarlarında iki niş oyulmuştur. Şapel bezemesidir.
II- Ev (Yapı) Kalıntıları: Mezar şapellerinin kuzeyinde yer almaktadır. Birbirlerine bitişik olarak yapılan evlerin duvarları arasında geçiş yerleri yoktur. Bu evler bazalttan kare planlı olarak yapılmış ve duvarlarında harç kullanılmamıştır.
III- Su Sarnıçları: Evlerin 100 metre uzaklığında 10 tane sarnıç bulunmuştur. Buradaki tüm kalıntılar Geç ve Erken Bizans döneminden kalmadır.
2-Ufacıklı Mahallesi Kalıntıları: Pazarcık Ufacık Mahallesi’nde üç şapel kalıntısı bulunmuştur.
l. Numaralı Mezar Şapeli: Şapelin yan duvarlarına ikişer, girişin karşısına ise bir niş açılmıştır. Köşeler yivli kabartma yarım sütunlarla bezelidir. Akanstus yaprakları, sütun başlıkları Bizans sanatının belirgin öğeleridir.
II. Numaralı Mezar Şapeli: En son oda altıgen planlıdır. Burada da köşelerde sütunlar vardır. Diğerlerinden farklı olarak bu mezar şapelinde bir pencere vardır.
III. Numaralı Mezar Şapeli: Giriş açıklığındaki kartal kabartması dikkati çeker. Bu mezar şapeli de Geç Roma ya da Erken Bizans dönemlerine aittir.
3-Ufacıklı Mahallesi Kaya Mezarları: Pazarcık İlçesi Ufacıklı Mahallesi’nün kuzeyinde çok sayıda Roma dönemi mezarları bulunmuş ve belgeleme çalışmaları yapılmıştır. Bölgede kaya içerisine oyulmuş mezarlar da bulunmuştur.
4-Kazandere Kaya Mezarları: Göksun ilçesinin Kazandere Mahallesi sahasında bulunan kaya mezarlarının ise M.Ö. 2000’li yıllarda bölgede yaşayan Hititlerden kalmadır. Ayrıca Kırıkkilise üzerinden Kazandere Mahallesine giderken yolun sol tarafında pek çok kaya mezarları bulunmaktadır.
5.Çukurhisar Kaya Mezarları: Çukurhisar ovasında birçok kaya mezarı ulunmaktadır. Bu mezarlar tahrip edilmeden günümüze kadar ulaşmıştır. Bu kaya mezarlarının girişinin üzerinde kayaya oyulmuş portreler bulunmaktadır.
Kahramanmaraş’ta bulunan diğer mezarlar: Büyükkutu Kaya Mezarları, Gerdek Kaya Mezarları, Deve Sırtı Kaya Mezarları, Roma Nekropoli, Yazılıtaş, Hitit Mezarları, Karasu Kaya Mezarları,
ANITLAR
Sütçü İmam Anıtı: Sütçü İmam’ın hatırasına şehit edildiği yere 1936’da dikilmiştir. Kitabesinde; “31 Teşrin 1920’de Sütçü İmam, Türk namusunu burada silâhıyla korudu, 1936” yazılıdır.
Süleymanlı Şehitliği: Zeytun’da (Süleymanlı) isyan eden Ermenilerin Türklere zulmetmesi üzerine Osmanlı Devleti tarafından bölgeye gönderilen Binbaşı Süleyman Bey komutasında küçük bir jandarma birliği, Ermeni isyancılarının yuvalandığı “Tekke Kilisesi”ni kuşatır. Bölgenin dağlık oluşu nedeniyle çatışmalar uzun sürer. Nihayetinde birlik komutanı Binbaşı Süleyman Bey ve beraberindeki 25 asker 15 Şubat 1915 günü şehit düşerler
Süleymanlı Şehitliğinde ayrıca, Ermeni çetelerinin Döngel, Çukurhisar ve Kumarlı mahallelerinde yaptığı katliamlarını tahkik için bölgede görevlendirilmiş, 15 Ekim 1895 tarihinde eski Göksun yolu Kirazlıdere mevkiinde Ermeni çetelerince pusuya düşürülerek şehit edilmiş Maraş Jandarma Tabur Komutanı Binbaşı Hacı Mehmet Bey ve 6 jandarma erinin mezarları da bulunmaktadır. Şehitlerin baç ucunda bekleyen ağaç olay günü dikilmiştir.
Süleymanlı Şehitliği 2004 yılında Kahramanmaraş Valiliği onayı ile Jandarma Komutanlığı ve İl Özel İdaresi tarafından ortaklaşa yaptırılmıştır.
Kurtuluş Anıtı: Kahramanmaraş’ın kurtuluşunu sembolize den bu anıt Kıbrıs meydanında yer almaktadır.
Kahramanmaraş Şehitliği: Şeyhadil Mezarlığı içinde bulunmaktadır. Kurtuluş Savaşında ve Terörle Mücadele şehit olanların mezarları bulunmaktadır.
Binbaşı Hacı Mehmet Bey Şehitliği: Kahramanmaraş- Fırnız yolu üzerindedir.
