Teketek Haber

3.2. Menkabenin Varyant ve Versiyonlarındaki Ortaklık ve Farklar

3.2. Menkabenin Varyant ve Versiyonlarındaki Ortaklık ve Farklar
16 Nisan 2018 - 23:50

İsim

Üç varyantta adı Ümmet Baba’dır. (V11, V13, V14)

Diğerlerinde adı Himmet Baba’dır. (V1, V2, V3, V4, V5, V6, V7, V8, V9, V10, V12)

Dönem

Üç varyantta Selçuklular Dönemi’nde yaşamış olduğu ifade edilir. (V2, V3, V7, )

Yer

Dokuz varyantta Elbistan’da yaşadığı ifade edilir. (V1, V2, V3, V4, V5, V6, V7, V8, V14 )

Görev

Üç varyantta Konya’ya bağlı askeri valilerden olduğu vardır. (V2, V3, V7, )

Altı varyantta komutan olarak geçer. (V1, V4, V5, V10, V11, V14 )

Vasıflar

Dört varyantta adaletli oluşu ve yiğit duruşuyla halkın sevgisini kazandığı belirtilir. (V2, V3, V4, V8, V9, )

Dört varyanta göre manevi bir zattır. (V5, V6, V7, V14)

Bir varyantta halen yaşadığına, abdest aldığına inanılır ve ibrikle su bırakırlar. (V13)

Bir varyantta Himmet eder. (V12)

Bir varyantta ruhaniyetinden para istenince ihtiyaç giderecek para cami kenarında bulunur. (V12)

Ölüm

Yedi varyantta kopan başını koltuğunun altına alıp savaşmaya devam eder. (V1, V3, V4, V5, V7, V8, V11, V14 )

Altı varyantta kopan başını eline alarak savaşmaya devam eder. (V3, V4, V6, V7, V8, V9,  )

On varyantta bu durumu bir kadın görür. (V1, V2, V3, V4, V5, V6, V7, V8, V9, V14 )

Bir varyantta bu durumu bir Ermeni maması görür. (V1)

On iki varyantta kadının görmesiyle oracıkta şehit olur. (V1, V2, V3, V4, V5, V6, V7, V8, V9, V10, V11, V14 )

Bir varyantta mamanın bağırmasından dolayı şu anki türbenin olduğu yerde kaybolur. (V1)

Bir varyantta seyisi Hacı Mehmet ile birlikte şehit olur. (V1)

Türbe

Dokuz varyantta şehit olduğu yerde defnedilir, buraya türbe ve cami yapılır. (V2, V3, V4, V5, V6, V7, V8, V9, V10 )

Bir varyantta türbenin Dulkadiroğlu Beyliği Dönemi’nde yapıldığı ifade edilir. (V10)

 

  1. SONUÇ

Hakkında anlatılan bir menkabe vesilesiyle bilgi sahibi olduğumuz Ümmet (Himmet) Baba ile ilgili olarak bu anlatma ve çeşitleri dışında başkaca bilgiye sahip değiliz.

(Himmet) Baba ile ilgili söz konusu menkabenin elimizde on dört varyantı bulunmaktadır.

Menkabede anlatılan olay sonrasında hakkında bir kült oluşmuş ve türbesi ve cami manevi bir cazibe merkezi özelliği kazanmıştır.

Başı kesilmesine rağmen “başını alıp savaşmaya devam etmesi” motifine başka kişilere (bazıları isimsiz) bağlı bazı Türk efsanelerinde de rastlanmaktadır.

 

  1. KAYNAKLAR

5.1. Sözlü Kaynak

Osman Küleç, 1971, Lise, Himmet Baba Cami-İmam Hatip, Elbistan

Hacı Mehmet Özdağ, 1917, Elbistan

5.2. Yazılı Kaynak

BAKIRCI, Muhammet, 2015, Kahramanmaraş Efsaneleri Ve Menkabeleri Üzerine Bir Çalışma, KSÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili Ve Edebiyatı Bölümü Bitirme Tezi, KAHRAMANMARAŞ

BİLGİN Arif, 2011, Tarihten Günümüze Elbistan ve Köylerindeki Camiiler, İZMİR.

ÇELİK, Nezir; 1999, K. Maraş Efsane Ve Menkabeleri, KSÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Bitirme Tezi, K. MARAŞ

EKİCİ, Gülcan, 2015, Mahalli Efsane Ve Menkabeler Üzerine Bir Çalışma, Ksü Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili Ve Edebiyatı Bölümü Bitirme Tezi, KAHRAMANMARAŞ

ERŞAHİN, İbrahim, 2011, Halk Kültürü ve Edebiyatı Sözlüğü, Ötüken Neşriyat, İSTANBUL

Himmet Baba Türbesi (Elbistan), http://e-tarih.org/sayfam.php?m=teser&id=881 23/08/2016

http://www.elbistan.gov.tr/default_b0.aspx?content=1008 23/08/2016

KALAFAT, Yaşar, 2005, Kahramanmaraş Yöresi Türbelerinde Halk İnanışları, I. Kahramanmaraş Sempozyumu 6-8 Mayıs 2004, s.1015-1018

Maraş Efsaneleri, http://www.cerezforum.net/konu/maras-efsaneleri.89176/ 28/08/2016

ÖZKARCI, Mehmet, 2003, Ümmet Baba Külliyesi, KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl 1, Sayı 1, s. 52-78

TÜRK, Mustafa, 1993-1994, “Folklor”, Elbistan (Cumhuriyetin 70. Yılında), Özgü Yayınları