ARİF-İ PAŞA KONAĞI MARAŞ KÜLTÜR EVİ VE ETNOĞRAFYA MÜZESİ
Yörük selim mahallesi hastane caddesinde tarihi sit alanı içerisinde yer almaktadır. Maliye hazinesine kayıtlı olan ve günümüzde Mahmut Arif-i Paşa Konağı olarak bilinen bu konutu Maraş’ın eski Mutasarrıflarından Mahmut Arif-i Paşa Tarafından 1904 yılında inşa ettirilmiştir. Konut olarak inşa edilen bu konak daha sonraki dönemlerde Vali Konağı olarak kullanılmıştır.
Eğimli bir arazide kuzey güney yönünde inşa edilen konağın güneyinde küçük bir bahçesi vardır. Türk Evi plan geleneğine göre iç sofalı ve sofadan açılan dört odası bulunmaktadır. Zemin katında ahşap hatıllı yığma taş duvar kullanılırken birinci kat bağdadi duvar tekniğinde inşa edilmiştir.
Maraş konaklarında genel olarak su mimarisi hâkimdir. Ya bahçede ya da iç sofada yer alan su sistemi burada yukarı kata çıkan merdivenin tam altındadır. Zemin katın iç sofası taş döşemelidir.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinin Bünyesinde yer alan Konak bugün Kültür Bakanlığının Özel Müzeler statüsünde Maraş Kültür Evi ve Etnoğrafya Müzesi olarak hizmet vermektedir.
İç Sofa : Eski Maraş evlerinde kadınların tüm işlerini yaptıkları alanlardır.
Zemin Kat Selamlık:
Konakların girişlerinde yer alan selamlık bölümü genellikle evin erkeklerinin hayatlarını sürdürdükleri mekânlardır. Müzenin girişinde hemen selamlık bölümü yer almaktadır. Burası bugün Kahramanmaraş’ın tarihi kültürüyle alakalı sunum yapılan bir mekân haline dönüştürülmüştür.
Zemin Kat Zahire Odası:
Kahramanmaraş’ta sosyal yaşamın içerisinde zahire odasının ayrı bir önemi vardır. Genellikle kışın hazırlıkları yazdan yapılır, doğal ürünler tüketilmeye çalışılır. Bu odanın içerisinde kışın kullanılacak buğday, dövme (yarma), bulgur, tarhana, kuruluk, vs. kullanılan bakır kap kacaklar ve ekmek tablası, yayık gibi ahşap malzemeler yer almaktadır.
Zemin Kat Konak Mutfağı:
Zemin katta birinci kata çıkış merdivenin kuzeyinde yer alan mutfak günlük yaşam koşullarının canlandırıldığı balmumundan yapılmış heykellerle hareketlendirilmiştir. Burada ekmek yapan ve aynı zamanda pişiren kadınların yanı sıra yardımcı üçüncü bir şahısta yer almaktadır. Maraş kültürüne uygun olarak dizayn edilen mutfakta almalık denilen bir raf ve yöresel kap kacaklar bulunmaktadır.
Zemin Kat Banyo Hamam Odası:
Mutafığın hemen yanında yer alan banyo bölümü adeta hamamı andırır bir şekilde inşa edilmiştir. Tavanın kubbe ile örtüldüğü hamamda duvarlara da küçük nişler açılmıştır. Kıble yönündeki duvara yerleştirilen taşın ne olduğu tam olarak bilinmesede Türk Evlerinde genellikle karşımıza çıkan kıble yönünü belirten ve bonyoda edeben kıbble yönüne karşı saygılı olmak için yerleştirilen bir taş mevcuttur.
İki kademli ahşap merdivenden birinci kata çıkılmaktadır. Maraş koanklarının bir çoğunda yukarıya çıkış merdiveni dış avludan olurken burada içerdendir.
Birinci Kat Orta Sofa ve Cumba:
Birinci katta da birbirine simetrik olarak yerleştirilen dört oda vardır bu odalar orta sofaya açılmaktadır. Zemindeki giriş kapısının üzeri ise çıkmalarla genişletilmiştir. Cumbalar İçerinin daha çok ışık alması ve bahçeyi seyretme ihtiyacının yanı sıra girişin üzerini kapatmak içinde yapılmaktadır.
Bu bölümde yöresel olarak sedirlerde oturmuş ve kasnaklara nakış işleyen bir genç kızla evin hanımı balmumu heykellerle canlandırılmıştır. Ortada bulunan eski kızune soba ise hem evi ısıtıyor hemde yemek yapımında kullanılıyor.
Yine müzenin bu bölümünde vitrinlere yerleştirilen birbirinden değerli maraş işi sim sırmasından tutunda iyne oyasına kadar davam eden maraş işlerini bulmak mümkündür. Yöresel edikleri (ayakkabılar) ve bakır kaplar vitrinlere yerleştirilmiştir.
Birinci kattaki ilk odada ebeveyn odası olarak canlandırılmıştır. Namaz kılan bir balmumu heykeli ve maraş ahşap sanatının ürünü olan bir beşik yer almaktadır.
Bu odanın simetriği çocuk odası olarak dizayn edilmiştir yine burada balmumundan yapılmış üç çocuk heykeli yerleştirilmiştir. Maraş’ ta yöresel bilinen kırka yakın çocuk oyunları vardır. Bunların bir kısmı uzun kış geceleriinde evlerin içinde oynanır işte burada çocuklar beş taş oynar şeklinde canlandırılmıştır.
Birinci kattaki üçüncü oda da ise maraş yöresel oyma tekniği ile yapılan koltuklarda evin beylerinin yöresel kıyafetler giyerek oturmuş muhabbet eder şekilde balmumu heykelden canlandırmasını bulmamız mümkündür.
Son söz :
Kahramanamraş Büyükşehir Belediyesi olarak şehrimizin yakın tarihinde var olan yaşam koşullarımızı genç nesillerimize canlandırarak göstemek istiyoruz. Bizler inanıyoruz ki kültürü kaybolan bir milletin kendiside kaybolur. Ondan dolayı kültür bizim kimliğimizdir bizim değerimizdir. Temennimiz şehrimizin insanlarının ve yabancı seyyahların bu alanlardan en iyi bir şekilde istifide etmesidir.
Unutmayalım ki müzeler kültürün tekrardan öğrenilmesinde temel değerlerdir.
