Erken emekliliğin birçok formülü var. Fiili hizmet zammı 7 yıl kuralı ve borçlanma hakları bunların başında geliyor. 

İşte vatandaşlara erken emeklilik imkânı sunan haklar;    

10 YIL İÇİNDE EMEKLİLİK   

Bir işte bir süre çalıştıktan sonra hastalanan ya da sakat kalan binlerce kişi var. Bu kişilerden yüzde 60 oranında iş gücü kaybı olanlar ile sürekli başkasının bakımına muhtaç derecede malul olanlar yaşı beklemeden erken emekli olabiliyor. Bunun için 10 yıl sigorta, 1800 gün prim ve en az yüzde 60 oranında iş gücü kaybı şartı aranıyor. İş gücü kaybının yüzde 60’ı aştığı ve malullüğü SGK Sağlık Kurulu tarafından onaylanan kişilere 971 lira maaş bağlanıyor.  Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan anneler erken emekli olabiliyor. Örneğin, 2008’den sonra 1000 gün primi bulunan bir anne bin 250 gün prim ödemiş sayılıyor. 250 günlük süre yaştan düşüyor. Bu haktan SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı’na tabi olan anneler yararlanıyor. 

2 BİN 160 GÜN KAZANÇ   

Doğum borçlanması, emekli olmak için diğer koşulları sağlayıp prim gün sayısı eksik olan kadınların erken emekli olmasını sağlıyor. Doğumdan önce sigortası yapılan, adına prim ödenen ve çocuğu yaşayan tüm kadınlar doğum borçlanması yapabiliyor. En fazla üç çocuk için geçerli oluyor. Her çocukta 2 yıl olan bu hak, kadınların çocukları üzerinden 2 bin 160 gün prim kazanmayı sağlıyor.   

5 YIL DAHA ERKEN  

Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan işçi ve memura ilave prim hakkı veriliyor. Böylece, prim sayısı artarken emeklilik yaşı öne çekilmiş oluyor. Örneğin, 20 yıl çalışan bir kişi yıpranmayla 25 yıl çalışmış sayılarak 5 yıl erken emekli olma hakkı elde edebiliyor. Çalışılan işin bu kapsamda değerlendirilip değerlendirilmediğini SGK’ya sorup öğrenmek gerekiyor.  

Bu tarihlere dikkat

KADINLAR: İlk işe giriş tarihi 01.04.1981 öncesi olan kadınların emeklilik için beklemeleri gereken yaş şartı olmadığından eğer 5000 gün ödenmiş sigorta primleri varsa SSK’dan hemen emekli olabilirler. Emeklilik için 20 yıllık sigortalılık süresi + 5000 gün şartlarına tabiler.  

ERKEKLER:  İlk işe giriş tarihi 08.09.1976 tarihi ve öncesi olan erkeklerin emeklilik için beklemeleri gereken yaş şartı olmadığından eğer 5000 gün ödenmiş sigorta primleri mevcutsa SSK’dan hemen emekli olabilirler. Emeklilik için 25 yıllık sigortalılık süresi + 5000 gün şartlarına tabiler. 

7 yıl kuralı kazandırır 

Emeklilikte, aylığı bağlayıp ödeyecek kurumun belirlenmesinde, sigortalıların emeklilik tarihinden geriye doğru prim veya kesenek ödenerek geçen son 7 yıllık fiili hizmet (360 x 7 = 2520 gün) süresi esas alınıyor. Bu kural sadece SSK’lı çalışanları değil, tüm çalışanları ilgilendiriyor. Sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresi içerisinde en fazla hangi statüde hizmeti varsa, yani sigortalının son 7 yıllık fiili hizmet süresinin yarısından bir gün fazlası olan 261 prim ödeme günü hangi statüde geçmişse, o statü şartlarıyla emekli olunuyor.

ÇOĞU KİŞİ BİLMİYOR 

Son 7 yıl hizmet süresi eşitse en son tabi olunan statüye göre emeklilik aylığı bağlanıyor. Örneğin, sigortalının hem SSK, hem Bağ-Kur prim ödemesi varsa, son 7 yıllık fiili prim ödeme süresi içinde en fazla SSK statüsünden prim ödemişse SSK’dan, en fazla Bağ-Kur statüsünden prim ödemesi varsa Bağ-Kur’dan emekli aylığı bağlanıyor. Primler eşitse son sigortalılığı hangi statüde ise o statüden emekli aylığı bağlanıyor.

2008’DEN SONRA DEĞİŞTİ 

1 Ekim 2008 tarihinden sonra, yani yeni sosyal güvenlik uygulamalarının başladığı tarihten sonra bu kuralda değişiklik oldu.Buna göre, 1 Ekim 2008 sonrasında ilk kez sigortalı olanlar için son yedi yıl sigorta primleri değil, çalışma hayatının tümünde ödenen sigorta primlerine bakılarak en fazla hangi statüye göre prim ödenmiş ise o statüye göre emeklilik şartları belirlenecek. 

STAJ HESABINA DİKKAT!

Staj başlangıç tarihi emeklilikte dikkate alınmıyor ancak kadınlara özel bir avantaj sağlıyor. Staj başlangıç tarihininden sonra doğum yapan kadınlar, doğum borçlanması yapıp, çocuk sayısına göre 6 yıla kadar primlerini toplu ödeyebiliyor. Böylece eksik primlerini kapatabiliyorlar. Normalde SSK’lı işe başlayanlar  bu hakka sahip. Staj yapmış ancak emekliklik sigortası yatmadığı için mağdur olan bu kişiler, avukatlar gibi staj yaptıkları sürenin emeklilik hesabına dahil edilmesini bekliyor. Bu konuda yapılacak yasal bir düzenleme staj yaparak ilk sigorta kaydı oluşanlara da destek olacaktır. 

Hangi süreler borçlanılır 

– Tıpta uzmanlık ve doktora öğreniminde geçen süreler. 

– Tıp doktorlarının asistanlıkta geçen süreleri. 

– Yevmiyeli, geçici, kadrolu, sözleşmeli, saat ücretli geçen hizmetler. 

– Avukatlık stajında geçen süreler. 

– Serbest avukatlık ve noterlikte geçen süreler. 

– Muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er olarak geçen süreler.

– Askerliğini yedek subay olarak yapanların 1 Ocak 1950’den sonra yedek subay okulunda öğrenci olarak geçirdiği süreler. 

– İmam- Hatip vekilliğinde, vakıflara ait camilerin imam ve müezzin kayyımlığında geçen sürelerde köy bütçesinden ücret almak suretiyle yapılan imam-hatiplik hizmetleri. 

– Sağlık Bakanlığı teşkilatında çalışan, sağlık personelinin mesleklerini serbest olarak icra ettikleri süreler. 

– Seçim Kanunu nedeniyle istifa edenlerin açıkta geçirdikleri süreler. 

– Çarşı ve mahalle bekçiliğinde geçen süreler. 

– Yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler. 

– Astsubayların 1 Ağustos 1978’den önce astsubay sınıf okullarında geçen öğrenim süreleri. 

ASKERLİĞİ BORÇLANAN 2 YIL ERKENE ÇEKER  

– 400 gün askerlik yapmış olan bir sigortalı askerlik sürelerinin tamamını asgari en düşük tutardan borçlanmak isterse 8 bin 652,00 TL ödeyecek.  

– 540 gün askerlik yapmış olan bir sigortalı askerlik sürelerinin tamamını asgari en düşük tutardan borçlanmak isterse  11 bin 680,2 TL ödeyecek.  

– 600 gün askerlik yapmış olan bir sigortalı askerlik sürelerinin tamamını asgari en düşük tutardan borçlanmak isterse bu yıl bitmeden 12.978,00 TL ödeyecek.  

– 720 gün askerlik yapmış olan bir sigortalı askerlik sürelerinin tamamını asgari en düşük tutardan borçlanmak isterse bu yıl bitmeden 15 bin 573,06 TL ödeyecek. 

Çalışan anne 6 yıl kazanır

Doğum borçlanması düzenlemesi ile doğum nedeniyle iş hayatından uzaklaşan kadın çalışanlara doğum borçlanması hakkı tanınıyor. 2014 itibarıyla sigortadan sonra doğumu olan tüm kadınlara borçlanma hakkı tanındı. Yani SSK’lı, Bağkurlu ve Emekli Sandığı mensubu bütün kadın sigortalılar doğum borçlanması hakkına sahip. Doğum borçlanması doğumdan sonraki en fazla iki yıllık süre için yapılabilir. Her doğumda en fazla 720 günlük süre borçlanılabilir. Dolayısıyla, her doğum sonrasında kadın sigortalı 720 gün borçlanma hakkına sahiptir. 3 çocukta bu süre 2160 gün (6 yıl) olur. 

Günlük 21.64 lira

Asgari ücretteki artışla birlikte doğum borçlanması tutarı da arttı. Günlük en düşük borçlanma tutarı 18.96 liradan 21.64 liraya çıktı. Bu yıl tabandan borçlanması yapacak bir anne tek çocuk için (720 gün) en az 15 bin 580 lira, 2 çoçuk için (1440 gün) 31 bin 162 lira, 3 çoçuk için (2160 gün) 43 bin 6742 lira ödeyecek.