AA muhabirinin, Bakanlığın fiyatı sık değişen ve stratejik tarım ürünlerini takip amacıyla oluşturduğu Ürün Masaları tarafından ayçiçeği için hazırlanan rapordan hazırladığı derlemeye göre, dünya genelinde ayçiçeği üretim miktarı 2020’de bir önceki yıla göre yüzde 10 azaldı.

Ayçiçeği üretiminde dünyada söz sahibi olan Rusya, Ukrayna ve Moldova’da çiçeklenme döneminde yaşanan kuraklık nedeniyle üretim miktarları düştü. Bu ülkelerin, ihracatta ayçiçeği tohumu yerine ham yağ satmak istemesi ürün fiyatlarında hareketlenmelere neden oldu. Dünya ayçiçeği üretiminde 2’nci sırada olan Rusya, 9 Ocak-30 Haziran 2021 dönemi için ayçiçeği ihracatında uygulanan vergiyi ton başına yüzde 6,5’ten yüzde 30’a çıkardı.

Bu süreçte, kolza üretiminin azalması nedeniyle de ayçiçeği yağına talep yükseldi.

Türkiye’nin yağlık ayçiçeği ekiliş alanları 2015’te 5,6 milyon dekarken 2019’da yüzde 20 artarak 6,7 milyon dekara yükseldi. 2015 yılında 1,45 milyon ton olan yağlık ayçiçeği üretimi de 2019’da 1,95 milyon tona ulaştı. 2020 yılında ise yağlık ayçiçeği üretimi 1,9 milyon ton olarak gerçekleşti.

Ülkenin 2020 yılı ayçiçeği tohumu ithalatı, 2019’a göre yüzde 0,8 artarak 1,145 milyon ton olarak kayıtlara geçti. Ayçiçeği tohumu ithalatında, 2019 yılında Moldova, Romanya ve Rusya, 2020’de Rusya, Bulgaristan ve Çin öne çıktı.

Destek miktarı arttı

Bakanlıkça yağlık ayçiçeği fark ödemesi desteği yüzde 25 artırılarak kilogram başına 40 kuruştan 50 kuruşa çıkarıldı. Bu yıl üretici fiyatlarındaki yükseliş ve destek miktarındaki artışın ayçiçeği ekiliş alanlarına olumlu yansıması bekleniyor.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sürecindeki belirsizlik, iç piyasa fiyatlarındaki dalgalanmanın engellenmesi, sanayinin ham madde ihtiyacının karşılanması, dünya fiyatlarında ve döviz kurlarında yaşanan değişimin yurt içi piyasaları olumsuz etkilememesi için hasat dönemi sona erdikten sonra gümrük vergilerinde düzenleme yapıldı. Buna göre, ayçiçeği ham yağında toplu konut fonu kaldırılarak, gümrük vergisi oranı 30 Haziran 2021’e kadar yüzde 10 olarak uygulanmaya başlandı.

Rapora göre, Bakanlık tarafından yurt içi ve dışı piyasalardaki fiyat değişimleri, stok yönetimi, hasat durumu yakından takip edilirken, üreticileri koruyacak ve tüketicileri kollayacak her türlü tedbir, gerek görüldüğü zaman ivedilikle alınıyor.