Diksiyon ve Etkili Konuşma Sanatı
insan sosyal bir varlıktır; Sosyalleşebilmek ve iyi iletişim kurabilmek için dile ihtiyaç duymaktadır. Dil ne kadar gelişirse birey kendini o kadar iyi ifade eder. Daha iyi ifade; kişileri toplum içerisinde daha yüksek statülere ulaştırır. Kendimizi daha iyi ifade edebilmek, iletişim gücümüzü arttırmak için iyi bir
diksiyona sahip olmamız gerekir.
Oluşum
Bireyin, anne karnında dinlemeyle başlayan dil öğrenme süreci; konuşma, okuma ve yazma becerilerinin kazanımıyla devam eder. Çocuklar önce dinlemeyi sonra konuşmayı öğrenirler. Çocuklar, konuşmayı önce kendi çabaları ve aile çevresindeki etkileşim yoluyla daha sonra ise bir beceri olarak okul öncesi eğitimden üniversite eğitimine kadar okulda geliştirmeye çalışırlar. Bu nedenle konuşma eğitimi Türk eğitim programlarında ve günlük yaşamda her zaman önemli bir yer tutmuştur. İnsanlar bildiklerini, gördüklerini düşündüklerini ve hissettiklerini konuşma yoluyla aktarırlar ve bu beceriyi geliştirdikleri ölçüde okuma ve yazma becerileri için altyapı oluştururlar.
Etkili konuşmanın Önemi
insanı diğer varlılardan ayıran en önemli özellik; düşünebilme, düşündüğünü ifade edebilme ve en önemlisi de eğitilebilme yeteneğidir. Bilgimiz, birikimimiz, yeteneklerimiz ne kadar zengin olursa olsun, bu donanımımızı doğru ve güzel konuşmayla karşımızdaki kişi ya da topluluğa aktaramıyorsak, sahip olduğumuz bu zenginliklerden, yeterince yararlanamıyoruz demektir. Dili doğru b;r biçimde kullanıp, onu güzel, etkileyici bir konuşmayla aktarmak bir kimlik göstergesidir.
Kişisel ve toplumsal ilişkilerde her şeyden önce iyi bir iletişimci olmak gerekir. Bu kavramı diksiyonla kuşatan birey, başarılı bir gelecek için önemli bir özelliği de kazanmış olacakdır. Güzel ve etkili bir konuşma yapabilmek için diksiyon kurallarının iyi bilinmesi ve doğru uygulanması şarttır. İyi bir konuşmacı, düşürmemi en iyi ifade edecek sözcükleri seçer, cümlelerin kuruluşuna özen gösterir, bunları diksiyon kurallarının gerektirdiği biçimde seslendirir. Harfleri boğumlandırırken sözcüklerin doğru ve kolay anlaşılır olmasına çalışır. Dilin yapısal ” özelliklerini ve seslendiriliş biçimlerini etkileyici bir doğallıkla kullanır. Dile hâkimiyetinin sağladığı inandırıcılık, güven ve saygınlığın, karşıya aktarmayı amaç! ; ğı düşüncesini ifade etmekle zorlanmaz, konuşması sözcük aramakla bölünmez, düşünme payı sözcüklerini kullanma gereksinimi duymaz.
Diksiyon Nedir
Diksiyon kelime anlamı olarak Latincede dictio ve distus sözcüklerinden Fransızcaya dicfion olarak geçmiş, dilimize de Fransızcıdan söylendiği gibi alınmıştır. Bu kelimenin Latince anlamı “söz söylerken sözcüklerin seçilip düzenlenerek düşünceleri kolaylıkla anlatma tarzı.” demektir.
Diksiyon; konuşma öncesinde alınan nefesle, nefesinizin oluşturduğu seslerle ve bu seslerin artiküle edilerek yani ağzınızda şekillendirilerek oluşturduğu kelimelerle ilgilenir. Ayrıca konuşmanızı süslediğiniz ve daha anlamlı hale getirmek için yaptığınız tonlamalar, vurgular da diksiyonun çalışma alanıdır. Etkileyici bir konuşma yapabilmek için dil kurallarını iyi bilmenin yanında, güzel bir diksiyonun bulunması çok önemlidir. Ağzımızdan çıkan her kelimenin karşımızdaki kişilere bizim istediğimiz şekilde geçmesi, kusursuza yakın bir diksiyonla mümkündür. Güzel ve etkili konuşmada diksiyon (söyleniş-telaffuz- pronounciation!, yani; seslerin doğru çıkarılması son derece önemlidir. Fonetik bilgisi seslem çıkarılışını inceler. Diksiyon ise buna ek olarak daha geniş bir kapsamda, ses ağanlarının doğru sesleri çıkarabilecek şekilde eğitilmeleri üzerinde odaklanır. Bu yönüyle diksiyon önemli ölçüde fonetiğe dayanır. Türkiye’de seslerin çıkarılmasında yörelere göre farklılıklar vardır. Ancak güzel seslendirme daha çok istanbul ağzı esas alınır. Seslerin gerektiği gibi çıkarabilmesi için gırtlaktan başlayarak dil, dudaklar, çene ve buruna kadar tüm ses aletlerinin eğitilmesi gerekir. Bu eğitim sürecinde alıştırmalarla sonuca ulaşılmaktadır. araştırmaları yaparken ses çıkışlarını netleştirecek, iyi boğumlanma yni heceleri netleştirerek seslendirebilmek için dudak tembelliğini ortadan kaldırmak gerekir.
Diksiyon sesin güzel çıkmasını ve sözlerin doğru seslendirmesini amaçlayan sanalın adıdır. diksiyon bu yönüyle ses ve söz üzerinde odaklanmıştır. Ancak bireyin. kendisini etkili bir şekilde ifade edebilmesi için sadece sesleri doğru çıkarabilmesi değildir; etkili iletişim, sağlam bir ana dili bilgisiyle zihninde başlayan, beden dili ve seslerin doğru telaffuz edilmesiyle sona eren bir süreci kapsamaktadır.
Diksiyon, ana dilini güzel ve etkili biçimde seslendirme sanatıdır. Yüzlerce yıldan beri insanoğlu güzel konuşan insanları dikkatle dinlemiş ve onlardan etkilenmistir. yüzlerce yıldan bu yana güzel konuşana gıpta ile bakılmış, başarıyla söz söylemenin, topluluğa hitap etmenin kuralları tespit edilmeye ve
uygulanmaya çalışılmıştır.
Güzel konuşmak bir sanattır. Herkes güzel konuşamaz. Doğru, güzel ve etkili konuşabilmek için diksiyon bilgisi ve uygulamasına ihtiyaç vardır. Sözün çıkış ve anlamın geliş ne göre ses tonunu ayarlamasını bilen, solunumu zamanında yapabilen bir konuşmacı, dinleyicilerini etkileyebilir. Solunum problemi olan konuşmalar, yoz un ve sıkıcı olur. Söz söylerken duygu ve düşüncelerimizi doğru, üslubuna uygun olarak anlatmak için sesin ahengini, sözcüğün söylenişini, jest, mimik ve alınacak tavırları yerinde, zamanında, dozunda kullanma sanalıdır.
Diksiyon Ve Ses
Dilin en küçük birimi olan ses, biçimlenmiş ve kalıplaşmış bir niteliğe sahiptir. Dildeki sesler, gelişigüzel sesler değildir. Dildeki sesler, ses yollarındaki daralma, genişleme, yuvarlaklaşma, kapanma, çarpma vb. olaylarla elde edilir.
Akciğerlerimize giren hava, dışarı atılırken ses tellerimize çarparak birtakım engellerle kamaşır. Bu çarpma sonucunda dil sesleri ortaya çıkar. Dil sesleri, anlatım özelliğine göre, ağzımızdan çıkıncaya kadar ses yollarında değişikliklere uğrarlar. Ses çıkartmamızı sağlayan organlar; akciğerler, gırtlak ve daha yukarıdaki ağız, burun ve yutak boşluklarıdır. Sistemlerin mekanik işlevin’ ve sistemler arasındaki uyumu etkileyen herhangi bir problem, seste bozulmaya sebep olmaktadır. Sesin gerçek kaynağı olan ses telleri üzerindeki problemler titreşimi engellemekte ve ses kaynağında değişime yol açmaktadır. Ses eğitimi alındıkça sesin rengi belli olur. Sesin bir oturma, şekillenme şekli vardır. Bu süre sonunda sesin rengi netleşir. Her insansın bir konuşma bir de şarkı söyleme şekli vardır. Her şarkı söyleyen ve konuşmacı ses aralığını iyi tanımalı, sesinin rengini bilmelidir. Bir konuşmacının sesini karşısındakine” duyurabilmesi, iyi bir konuşmanın başlangıcını oluşturur. Konuşmacının r. b işitilmezse konuşmacı ve dinleyici arasında iletişim gerçekleşmez. ancak veya çok yüksek sesle konuşmak, dinleyiciyi tedirgin eder. Konuşma ortamına göre sesi ayarlamak önemlidir. Sözcüklerdeki bazı hecelerin diğerine göre daha baskılı ve şiddetli söylenmesine vurgu denir. Türkçede vurgu genellikle son hecededir.
Ağız içinden konuşmak, konuşurken (aaaa, eee, iiiivb) gereksiz sesler
Çıkarmak sözcükleri gerekli vurgu ve tonlamayla hakkını vererek söylememek,
Söyleyişi bozuklukları insanlarla etkili iletişim kurmamızı engeller.
Bu aksaklıkların düzeltilmesi, hem kişide kendine güven olgusunu geliştirmesini sağlayarak doğru ve etkili iletişim kurabilmesine fayda sağlayacaktır.
Diksiyon ve nefes
Diksiyonda nefes alıp vermek çok önemlidir. Konuşurken yeteri kadar nefes almamak veya sık nefes almak, sesin titrek çıkmasına yol açar. Ayrıca, çok derin nefes almak da sesin titrek çıkmasına sebep olur. Çok derin nefes almak, söyleşiyi olumsuz etkiler. Nefes alıp vermenin duyulması dinleyeni rahatsız eder. Doğru nefes diyafram kullanılarak alınan nefestir. Zamanla kaybedilen bu alışkanlığı çeşitli egzersiz ve çalışmalar ile geri kazanılabilmek mümkündür.
Diksiyon Eğitiminin Amacı
Dili doğru bir biçimde kullanıp, onu güzel, etkileyici bir konuşmayla aktarmak bir kimlik göstergesidir. Diksiyon ve hitabet eğitimi ile kendisi ve çevresi ile barışık, insanlarla doğru iletişim kurabilen; duygu ve düşüncelerini etkili bir şekilde aktarabilen; sesini, bedenini koordinasyon içinde kullanabilen ve ş hedeflerine ulaşmada bunu etkili bir yöntem olarak benimseyen bireylerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Düşünen her iman düşündüklerini başkalarına aktarabilme ihtiyacını duyar. Üniversiteler, okullar bu konuya önem verdikleri için konferans sayılarını arttırmaya çalışanlar. iyi söz söyleyebilmek adına diksiyon çalışmalıdır. Toplum içerisinde yaşacağımıza göre diğer insanlara düşündüklerimizi, duyduklarımızı iyi, doğ. ve ilgi çekecek bir biçimde anlatabilmek için diksiyon eğitimi almamız gerekmektedir. iyi bir okuyucu olabilmek için de diksiyon çalışmak gerekir. Yüksek sesle kitap okumak, aile toplantıları içerisinde faydalı, hoş saatler geçirmek için güzel bir yol da iyi bir diksiyona sahip olmaktır. Bu şekilde romancılar, hikayeciler, tiyatro yazarları ve ozanlar ev ortamınız içerisinde adeta dile gelirler.
Doğru etkili Konuşma yani diksiyon eğitiminin amacı;
Katılımcıların Türkçenin kurallarına uygun; akıcı, anlaşılır ve güzel konuşma becerisi geliştirmelerini, kendilerini etkili bir biçimde ifade edebilmelerini, ses- bilim açısından tüm seslerin doğru ve güzel söylenebilmesini, bireyin sesini etkili bir biçimde kullanabilmesini sağlamaktır.
Diksiyonun amacı yorumculuğa ulaşmaktır.
Bunun için de belirli yöntemlere başvurulmaktadır.
Bu yöntemler
1.söz söyleyeni anlatmaya alıştırmak
2.Dinleyeni inandırmak ve heyecanlandırmak
3.Dinleyicinin hoşuna gitmek
Dinleyenin hoşuna gitmek sözü ile belirtilmek istenen konuşmada açıklık,
Gerçeklik ve güzelliktir.
Diksiyon eğitimi tonlama, vurgu, doğru boğumlandırma, gramer bilgisi, jest mimik bilgisi gibi eğitimlerin toplamıdır. Bu eğitimlerle kişinin bilinçlenmesini ve güçlenmesini saklayarak bir konuşma üslubu geliştirmesine yardımcı olmak amaçlanır. Çeşitli sebeplerle konuşma sıkıntısı olan insanları topluluk karşısında konuşturmaya alıştırmak, konuşmacının dinleyenler tarafından ses ve tavır olarak beğenilmesi amaçlanır.
Güzel ve etkili’: Konuşma Eğitiminin Konuları:
– Fonetik (Konulma Bilimi): Kelime ve söyleyiş yanlışlıklarının düzeltilmesi ve dilin anlaşılır ve yalın kullanılması amacıyla yapılan çalışmalardır.
– Diyafram Çalışmaları: Doğru nefes diye isimlendirilen Diyafram nefesinin kullanımının öğretilmesi; ses ve nefes sınırının yapılan egzersiz çalışmaları ile genişletilmesi; sesin etkili bir düzeye ulaştırılması konularında yapılan çalışmalardır.
– Artikülasyon: Yapılan egzersizlerle kişinin telaffuz hatalarının düzeltilerek kelime ve harflerin doğru telaffuz ve zamanlamayla söylenmesinin sağlanması.
– Diksiyon: Duygu ve düşüncelerin doğru ve etkileyici biçimde aktarılması amacıyla metinli ve metinsiz vurgulama ve tonlama konularında yapılan çalışmalardır.
Güzel ve etkili konuşma Eğitiminin Amacı:
Kurallarına Uygun, Akıcı ve Anlaşılır Konuşma Becerisini,
Bireyin Kendisi Etkili Bir Biçimde ifade Edebilmesini,
Topluluk Önünde Konuşurken Heyecanını Kontrol Edebilmesini,
* Sesbilim Açısından Tüm Seslerin Doğru ve Güzel Söylenebilmesini,
Bireyin, Sesini Etkili Bir Biçimde Kullanabilmesini,
* Bireyin beden Dilini Etkili Biçimde Kullanabilmesini Sağlamak.
Mine YARALI 2015
