Teketek Haber

ELBİSTAN KURTTEPE HANI

ELBİSTAN KURTTEPE HANI
03 Şubat 2018 - 18:57

Elbistan – Malatya yolu üzerinde Çerkezuşağı Köyü’nün 1.5 km. kadar güneybatısında ve Yazıtopalı Köyü’nün de 1 km. kadar güneydoğusunda bulunmaktadır. Hanın inşâ kitabesi olmadığı için yapım tarihini bilemiyoruz. Fakat yapının Anadolu Selçukluları döneminde, XIII. yüzyılın ikinci çeyreğinde inşâ edildiğini düşünmekteyiz[1]. Sevdilli Hanı’na 13 km. mesafede olan Kurttepe Hanı, Elbistan-Malatya kervan yolunda bulunan han zincirinin en önemli halkasını oluşturmaktadır.

Kurttepe Hanı, dere yatağına yakın, dağlık alanda önemli bir geçit bölgesinde yer almaktadır; etrafında yerleşim alanı yoktur. Günümüze harabe bir şekilde gelen hanın fonksiyonunu ne zaman yitirdiğini bilemiyoruz.

Doğu-batı doğrultusunda yerleştirilen han, dıştan 18.80 x 33.00 m. ölçülerindedir. Yapı, üç sahınlı barınak ile ön kısmında giriş mekânı ve yanlarda birer servis hacminden oluşan bir plân şemasına sahiptir. Hanın duvar ve beşik tonozlarında kaba yonu ve moloz taş, paye ve kemerlerde ince yonu taş malzeme kullanılmış ve örtü sistemi üstten toprak tabakasıyla kapatılmıştır. İnşaat malzemesi çevredeki kayalıklardan ve dere yatağından temin edilmiştir. Kuzey cephe duvarı üçgen kesitli iki payanda ile desteklenmiştir. Harabe bir halde bulunan hanın yaklaşık yarısı yıkılmıştır.

İç mekâna doğu cephenin ortasında açılan cümle kapısından girildiği ve giriş hacminin iki tarafında simetrik olarak birer odadan ibaret ön mekâna yer verildiği anlaşılmaktadır. Birer kapıyla giriş mekânına açılan bu odaların servis hacimleri olarak yapıldığı ve beşik tonozlarla kapatıldığı anlaşılmaktadır. Giriş hacminin örtü sistemi tamamen çökmüş, yanlardaki servis mekânlarının duvarları kısmen ayakta olup tonozların başlangıç bölümleri mevcuttur.

Ön mekânın gerisine yerleştirilen barınak kısmına girişi sağlayan kapı yıkılmış olup izleri belli olmaktadır. İçten 16.30 x 22.60 m. boyutlarındaki barınak kısmı, kare kesitli iki kesme taş paye dizisi ile doğu-batı doğrultusunda uzanan ve beşik tonozlarla örtülen üç sahna ayrılmıştır. Örtü sistemi yanlarda duvarlara, ortada beşer sivri kemer yardımıyla toplam sekiz payeye istinat etmektedir. Batı dibe doğru bir kemer gözlük bölüm ise duvar olarak yapılmıştır; burada kemerler duvarların üzerine oturmaktadır. Orta sahnın tonozu tamamen çökmüş, yan sahınlara ait tonozların ise uç kısımları belli ölçüde yıkılmıştır. Kemer gözlerinin arası yıkılan taşlar ile harçsız olarak yakın zamanda kapatılmış ve ağıl olarak kullanılmıştır. Hanın iç mekânında 1.50 – 2.00 m. yüksekliğinde dolgu bulunmaktadır. Ahır kısmında yolcular ile hayvanların bir arada kaldığı anlaşılıyor.

Han sade bir şekilde inşâ edilmiştir.

[1] Özkarcı, a.g.e., II, s. 1052.