Doç. Dr. Nejla GÜNAY[1]
Özet
Osmanlı hükümeti, 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Mütarekesi’nden sonra iç politikayla ilgili bazı düzenlemeler yaptı. Bunlardan biri de Ermenilerin yurda geri dönüş kararnamesiydi. Bu kararname sadece tehcir edilen Ermenileri değil kendi isteğiyle başka ülkelere göç edenleri de kapsıyordu. Bu kararnamenin çıkarılmasından sonra bazı Ermeniler memleketlerine geri döndüler. Maraş’ın İngilizler tarafından işgal edildiği 1919 yılında Maraş ve Zeytun Ermenilerinden bir kısmı da memleketlerine geri döndü.
1500 civarında Ermeni Zeytun’a geri döndü. Ancak burada daha önce yaşanan olaylar nedeniyle meskenlerin büyük bir bölümü tahrip olmuştu ve Ermenilerin barınma sorunları vardı. Üstelik Müslümanlara yaptıkları katliamlarla meşhur olmuş bazı Ermeni eşkıya Zeytun dağlarında faaliyet göstermekteydi.
Bu bildiride; Zeytun Ermenilerinin memleketlerine geri dönüşü ve Maraş’ta yürütülen Milli Mücadele sırasındaki tutumları ele alınacaktır. Bildiride Başbakanlık Osmanlı Arşivi Belgeleri, ATASE Arşivi belgeleri ile Türk ve Ermenilerin geride bıraktıkları hatırat ve anılar temel kaynaklar kullanılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Maraş, Zeytun, Ermeniler, Birinci Dünya Savaşı, Milli Mücadele.
[1]Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi, ngunay@gazi.edu.tr – gunaynejla@gmail.com.