Tehcir Olayını Konu Edinen Ağıtlar
MELEK ANA’NIN AĞIDI
1915 Tehcir Olayı’ndan önce Ermeniler, kendi köy ve kasabalarının yanında bulunan Türk köylülerine zulm etmeye ve öldürmeye başlarlar. Ermeniler Türk köylerindeki askere alınmayan yaşlı erkekleri öldürür, kadınlara işkence eder, hatta bebekleri analarından alıp kazanlarda kaynatarak, kuzu eti diye öz analığına yedirirler.
Ermeni köylerinin birinde Müslüman bir Türk ailesi vardır. Bu ilenin on iki çocuğunu ve babalarını öldürürler. Anaları olan Melek Hatun’u ise kendilerine hizmet etsin diye sağ bırakırlar. Kurtuluş Savaşı’nın başlangıcında Türk köylüleri de silahlanır ve köylerini korumaya, Ermenilerin elindeki Türkleri kurtarmaya başlar. Ermeniler, Türklerin baskınından önce Melek Hatun’u öldürürler. Bu ağıt Melek Hatun’un evine giren Türk çeteleri tarafından bir kâğıda yazılmış şekilde bulunur. Bu ağıdı bulan Türk çetelerinin kamutanı, on bir yıl gönüllü askerlik yapmış, Ermenilere karşı, sayısız kahramanlıkları ile bilinen, Dağlıcalı Ahmet Çavuş’tur. Ağıdı ondan duyarak öğrenip ezberleyenler, bu şekilde günümüze kadar ulaştırmışlardır. Ağıt birçok kişi arafından bilinmekle beraber, tam olarak Ahmet MERCİMEK’ten derlenmiştir.
MELEK ANA’NIN AĞIDI
Gara gazanı çattılar
Bebekleri gaynattılar
Gün görmemiş gelinleri
Süngü ile oynattılar
Ermeniler arıyorlar
Gapı gapı geziyorlar
Düşman başına vermesin
Oğlak gibi yüzüyorlar
Kele Dudu kele Dudu
Ganlı gömlek yu diyorlar
Bebekleri gaynatmışlar
“Guzu eti, ye!” diyorlar
Amir memur demiyerek
Hepicini bağladılar
Bekiroğlu Dedanay’ı
Demir ile bağladılar
Hançer bıçak yüleniyor
Heral bizi kesiciler
Ayan olsun Doğan Bey’im
Urumlu’yu basıcılar
Geydiğin ara gelinim
Enme punara gelinim
Yeni gurduk yuvamızı
Allah onara gelinim
