Urfalı divan şairi Emîn’in Lûtfiyye övgüsü
On sekizinci asrın sonlarıyla on dokuzuncu asırda Lûtfiyye-i Vehbî’nin şairler, şuara tezkiresi sahipleri, tarihçiler, edebiyat tarihi araştırıcıları tarafından umumiyetle beğenilip övüldüğünü bilmekteyiz. Yirminci asrın ilk çeyreğinde ise bu eserin felsefe, hendese (geometri), musiki gibi bazı ilim veya sanat dalları aleyhinde fikirleri içine aldığı, çocuk edebiyatı örneği olamayacağı ileri sürülerek veya kadınlar hakkında yadırganacak tavsiyeler taşıdığı ima edilerek çeşitli yönlerden tenkitlere uğradığını gördük. Ancak bu menfi değerlendirmelere rağmen eserin birçok güzel ahlâkî öğütleri, faydalı tavsiyeleri ihtiva etmesinden dolayı bazı edebiyatseverler tarafından zevkle okunup beğenildiği, başka bir ifadeyle hakkının teslim edildiği de bir vakıadır. Yirminci asır divan şairlerinden Urfalı Kıratoğlu Emîn’in (1884-1934) Lûtfiyye hakkında -adı geçen eser boyunca kullanılmış olan- “feilâtün feilâtün feilün” kalıbıyla ve mesnevi şeklinde yazdığı manzumesi, bu hayranlık derecesindeki takdirlerin örneklerinden biridir. İşte Kıratoğlu Emîn’in Lûtfiyye ve sahibi Vehbî Efendi hakkındaki övgüsü: “Der-Hakk-ı Lutfiyye-i Vehbî
Ne güzel pend ü nasîhat-nâme
Tutan elbetde erer bir kâme
Safha-i lûtfuna kilk-i hüneri
Yemm-i irfândan akıtmış güheri
Bırağıp böyle bulunmaz bir eser
Ki bakanlar misini eyleye zer
Eder ihyâ nice dil-mecrûhu
Mazhar-ı lutf-ı Hak olsun rûhu
Koydu Lûtfiyye-i Vehbî nâmın
Dü cihânda vere Mevlâ kâmın
Kim bu tarz ile kıla azm-i bekā
İki âlemde Emîn olsa revâ”[1]
[Vehbî’nin Lûtfiyye’si Hakkında- Bu ne güzel bir öğüt ve nasihat kitabıdır!.. O öğütleri tutan, elbette muradına erer (istediğine erişir). Hüner kalemi, lûtuf sayfasına irfan denizinden mücevher(gibi güzel ve parlak sözler)i akıtmış. (Sahibi Sünbülzâde Vehbî, ardında) böyle bulunmaz bir eser bırakmış ki, bakanlar (okuyanlar), bakırını altın etsin (kötü huylarını güzel ahlâka çevirerek kâmil insan olsun). Bu eser, nice kalbi (manen) yaralanmış kimseyi diriltir… (Vehbî’nin) ruhu, Cenab-ı Hakk’ın lûtfuna mazhar olsun (ihsanına kavuşsun)! Kendisi, nasihat kitabının adını “Lûtfiyye-i Vehbî” koydu. Allah, iki cihanda onun isteğini versin! Kim bu tarzda ebedî kalıcılık yurduna giderse, o, iki âlemde emin olsa lâyıktır.]
[1] Kıratoğlu Emin Dîvânı, haz. Mehmet Veysi Dörtbudak, İzmir 2003, s. 176. (Manzumeyi buraya aktarırken çeviri yazı alfabesini kullanmadım. Bu manzumeden beni haberdar eden Veysi Bey’e teşekkür ederim).
