Sinan DOĞAN

 GİRİŞ

Maraş, İran, Anadolu ve Kuzey Suriye arasında göçler için bir köprü görevini yapıyordu. Anadolu’dan İran’a XIV. asırdan itibaren siyasi ve sosyal faaliyetlerle ilgili göç hareketleri vaki olmuş idi. İlk göçler Güney-Doğu Anadolu’dan başlamıştır.[1]

Maraş’ta ilk Türkmen unsurları XI. yüzyıldan itibaren görülmeye başlar. Göçebe hayatı yaşayan Türkmen aşiretleri için Maraş, yaylak ve kışlak hayatı için cazip bir yer olduğu için, tarih içerisinde Türkmenlerin yoğun olarak yaşadığı bir bölge olmuştur. Tarihimizde Maraş, bir Türkmen deposu olarak bilinir.[2] Memluk Devleti’nin, bu bölgedeki Türkmenleri, kuzey sınırlarında bir güvenlik çemberi teşkil ettirmesi sonucu, bugünkü Kahramanmaraş ili ve ilçelerini içine alan Dulkadir Beyliği ortaya çıkmıştır. Dulkadiroğulları kitabelerinde menşelerini, Horasanî olarak zikrediyorlar ki, bu da onların saf Türkmen boylarından olduklarını teyit eder[3] Memlûklar, bölgede İlhanlılara, Ermenilere, Haçlılara Kürtlere karşı yapmış oldukları başarılı mücadelelerden dolayı, bu hizmetlerine karşılık Türkmenlere, Maraş ve civarını ikta olarak vermişlerdir. ‘’Dulkadiroğulları halkını teşkil eden aşiretler, çoğunlukla Bayat, Avşar ve Beğdili boylarından idiler[4] Dulkadir Beyliğin kuruluşuna kadar yarım yüzyıl Halep valilerine bağlı kaldılar. Çevre bölgelere yapmış oldukları akınlar ve saldırılarla geçimlerini sağlıyorlardı. “Anadolu’da İlhanlı hâkimiyeti sönünce, Elbistan ve Maraş’a Dulkadir Türkmenleri hâkim olmuştur.

1432 tarihinde Fransız Seyyahı Bertrandon de la Broquiere, Dulkadirli topraklarından geçtiği zaman, bölgede sadece yoğun olarak Türkmenlerin yaşadığını naklederken, burada kadınların dahi savaşçı olduğunu kaydeder ki, bunlar da Türkmen kadınlarından başkası değildi. Aşıkpaşazâde tarihinde geçen Bacıyân-ı Rum topluluğu bunlar olmalıdır.[5]

[1]Sümer Fauk, Safevî Devleti’nin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, TTK Ankara, 1992. s. 4.

Babama Benzeyen Adam

[2]Döğüş Selahattin, “Ortaçağ Anadolu’sunda Bir Kadın Teşkilatı, Bacıyâ-ı Rum”, Tarih ve Düşünce Dergisi, İstanbul, Şubat 2001, s. 52-58.

[3]Uzunçarşılı,  İ.H. Anadolu Beylikleri ve Akkoyun-Karakoyun Devletleri, TTK, Ankara 1988, s. 169.

[4]Yinanç, Dulkadir Beyliği, s. 16.

[5]Selahattin Döğüş, “Ortaçağ Anadolu’sunda Bir Kadın Teşkilatı, Bacıyâ-ı Rum”, Tarih ve Düşünce Dergisi, İstanbul, Şubat 2001, s. 52-58.